Η υπουργός Εσωτερικών, Νίκη Κεραμέως, ανέφερε πως «το νομοσχέδιο για την επιστολική ψήφο προγραμματίζεται να ψηφιστεί μέσα στον Ιανουάριο», ενώ στη συνέχεια, «Φεβρουάριο, Μάρτιο και Απρίλιο θα είναι ανοικτή η πλατφόρμα για να δηλώσει κάποιος αν θέλει να ψηφίσει μέσω επιστολικής στις ευρωεκλογές του Ιουνίου».
Συμπλήρωσε πως «τέλη Απριλίου κλείνει η πλατφόρμα, φεύγουν οι φάκελοι από το υπουργείο Εσωτερικών για όποιους έχουν ζητήσει να ψηφίσουν επιστολικά, τους λαμβάνουν περίπου 20 μέρες πριν από τις εκλογές και έχουν αρκετές ημέρες στην διάθεσή τους για να συμπληρώσουν την επιστολική ψήφο. Μόνο προαπαιτούμενο είναι να επιστρέψει η επιστολική ψήφος και να έχει φτάσει μέχρι την παραμονή των ευρωεκλογών, Σάββατο 8 Ιουνίου, στις 5:00».
Η υπουργός Εσωτερικών αναφέρθηκε και στη διασφάλιση της μυστικότητας της ψήφου, λέγοντας πως «έχουν ληφθεί όλες οι πρόνοιες για τη μυστικότητα, την ασφάλεια και την εγκυρότητα, με κωδικούς Taxis, με επιβεβαίωση με κωδικό ασφαλείας στο κινητό τηλέφωνο, με παρακολούθηση της πορείας του φακέλου για να ξέρει ο ψηφοφόρος ανά πάσα στιγμή που είναι ο φάκελός του, με χαρακτηριστικά γνησιότητας στους φακέλους και όλες τις δικλείδες ασφαλείας που έχουν οι καλύτερες διεθνείς πρακτικές και πολλές περισσότερες».
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο για την επιστολική ψήφο
Η επιστολική ψήφος στις ευρωεκλογές και στα δημοψηφίσματα αφορά όλους τους Έλληνες που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. Περιλαμβάνει διατάξεις για τον τρόπο εκλογής των ευρωβουλευτών και εναρμονίζεται με το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει για τις εθνικές εκλογές.
Με το νομοσχέδιο για την επιστολική ψήφο θα ξεκινήσει η διαδικασία εκκαθάρισης των εκλογικών καταλόγων με τη διαγραφή την 31/10/2024, όσων έχουν γεννηθεί πριν από την 1η/1/1944, δεν έχουν υποβάλει οι ίδιοι ή δεν εμφανίζονται ως εξαρτώμενα πρόσωπα σε φορολογικές δηλώσεις του φορολογικού έτους 2022, καθώς επίσης και όσων δεν έχουν ελληνικό διαβατήριο σε ισχύ και δεν λαμβάνουν σύνταξη.
Παράλληλα, λαμβάνονται μέτρα ώστε να διευκολύνονται να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα με φυσική παρουσία τα ΑμεΑ. Επίσης, υπάρχει πρόβλεψη ώστε τα προεκλογικά μηνύματα να μεταδίδονται με υπότιτλους, κατόπιν πρότασης της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ). Επιπροσθέτως, η ταυτοπροσωπία για τη συμπλήρωση του ψηφοδελτίου θα γίνεται είτε μέσω gov.gr είτε με την αποστολή αποδεικτικού ταυτότητας.
Ο σκοπός του νομοσχεδίου για την επιστολική ψήφο
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην εισηγητική έκθεση, ο σκοπός του νομοσχεδίου για την επιστολική ψήφο είναι πρώτον ο εκσυγχρονισμός του τρόπου εκλογής των ευρωβουλευτών, μεταξύ άλλων και μέσω της εισαγωγής της δυνατότητας άσκησης του εκλογικού δικαιώματος με επιστολική ψήφο για την εκλογή των ευρωβουλευτών της χώρας (ρύθμιση που πρόκειται να ισχύει και για τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων). Και δεύτερον, περαιτέρω διευκόλυνση της συμμετοχής ατόμων με αναπηρία στην εκλογική διαδικασία.
Τονίζεται επίσης πως μέσω της επιστολικής ψήφου δίνεται ισχυρό κίνητρο ώστε να ενισχυθεί η συμμετοχή, ιδίως ειδικών κατηγοριών ψηφοφόρων. Οι αιτήσεις των εκλογέων για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα μέσω επιστολικής ψήφου θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά σε σχετική εφαρμογή. Οι αιτήσεις μπορούν να υποβληθούν στην ηλεκτρονική εφαρμογή έως 40 ημέρες πριν από τη διενέργεια των εκλογών. Ο εκλογέας θα «μπαίνει» στην εφαρμογή με τους προσωπικούς του κωδικούς-διαπιστευτήρια της Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ. (taxisnet/ΑΑΔΕ) και η αίτηση θα επιβεβαιώνεται με χρήση κωδικού μιας χρήσης σε κινητό τηλέφωνο και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (One Time Password, OTP), για λόγους ασφαλείας. Παράλληλα, ο εκλογέας θα υποβάλλει και υπεύθυνη δήλωση, με την οποία θα βεβαιώνει ότι συμπλήρωσε μόνος του το ψηφοδέλτιο.
Το νομοσχέδιο ορίζει ότι οι φάκελοι πρέπει να έχουν φτάσει στα χέρια της Επιτροπής Συλλογής Ψηφοδελτίων Επιστολικής Ψήφου έως τις 17:00 της παραμονής της ημέρας των εκλογών.
Οι 10 τρόποι για τη διασφάλιση της μυστικότητας της επιστολικής ψήφου
Προκειμένου να διασφαλιστεί η διαδικασίας και ιδίως η γνησιότητα της έκφρασης της λαϊκής βούλησης και της μυστικότητας της ψήφου, θα ισχύουν τα εξής:
- Οι αιτήσεις των εκλογέων γίνονται σε ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή με τα διαπιστευτήρια που έχει ο εκλογέας, ενώ χρησιμοποιείται κωδικός μιας χρήσης με χρήση κινητού τηλεφώνου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (άρθρο 8).
- Δίνεται δυνατότητα υποβολής της αίτησης σε προξενεία και στα κέντρα εξυπηρέτησης πολιτών, με χρήση και της υπηρεσίας «my kep live». (παρ. 3 άρθρου 8).
- Δεν μπορεί να ψηφίσει με φυσική παρουσία ο εκλογέας ο οποίος έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα με επιστολική ψήφο, παρά μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις στην περίπτωση που δεν απέστειλε τον φάκελο επιστροφής ή ο φάκελος δεν παρελήφθη εμπροθέσμως, ώστε να αποτραπεί η πιθανότητα διπλοψηφίας (παρ. 6 άρθρου 21).
- Οι Επιτροπές Συλλογής Επιστολικής Ψήφου και οι Εφορευτικές Επιτροπές Διαλογής Επιστολικής Ψήφου προεδρεύονται από δικαστικό και τα μέλη τους είναι νομικοί. Αντιστοίχως, στις Εφορευτικές Επιτροπές Διαλογής Επιστολικής Ψήφου δεν μπορούν να διοριστούν εκλογείς ως μέλη εφορευτικών επιτροπών (άρθρα 15, 16).
- Οι ειδικές κάλπες φύλαξης φακέλων επιστροφής επιστολικών ψήφων σφραγίζονται καθημερινά με ειδική διαδικασία και υπάρχει συνεχής καταγραφή σε κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης των χώρων όπου βρίσκονται. Το εκλογικό υλικό διατηρείται στο Πρωτοδικείο Αθηνών επί τριετία. Η Ελληνική Αστυνομία αναλαμβάνει τη φύλαξη του χώρου (παρ. 4 και 5 άρθρου 10).
- Ορίζεται Γενικός Έφορος, Αντιπρόεδρος ή μέλος του Αρείου Πάγου, ο οποίος επιβλέπει τη διαδικασία (άρθρο 18).
- Ο εκλογέας παρακολουθεί με σύστημα ιχνηλάτησης (tracking) την πορεία του φακέλου, μόλις αυτός αποσταλεί από το υπουργείο Εσωτερικών. (παρ. 4 άρθρου 11).
- Οι εταιρίες ταχυδρομικών και ταχυμεταφορικών υπηρεσιών λειτουργούν και την παραμονή της ημέρας διεξαγωγής των εκλογών, ώστε να φτάσουν εγκαίρως οι επιστολικές ψήφοι (παρ. 2 άρθρου 14).
- Λαμβάνεται ειδική μέριμνα για περιπτώσεις αντικατάστασης της αίτησης του εκλογέα και του ψηφοδελτίου δίχως να τίθεται σε κίνδυνο η μυστικότητα της ψήφου (άρθρο 12).
- Οι φάκελοι ψηφοφορίας όπου βρίσκεται το ψηφοδέλτιο είναι ανώνυμοι και δεν μπορούν να ταυτοποιηθούν με τον εκλογέα (άρθρο 12).
