Δεν είμαστε όλοι στο ίδιο βαγόνι στο τούνελ της κρίσης
Η αλλαγή της συνθήκης που ζούμε είναι τόσο μεγάλη που δεν μπορούμε καν να την οριοθετήσουμε. Για αυτό και συχνά κάνουμε κι ότι δεν τη βλέπουμε, ελπίζοντας ίσως ότι μπορεί να εξαφανιστεί από μόνη της και να επιστρέψουμε στην παλιά μας κανονικότητα. Πού έχουμε ξεχάσει πια τι σημαίνει κανονικότητα.
Πριν από μόλις μερικές εβδομάδες λέγαμε ότι έχουμε περάσει σε μία φάση πολεμικής οικονομίας, πολεμικής κατάστασης. Τώρα μετά την Ουκρανία και τη Γάζα έχουμε έναν πόλεμο και με το Ιράν, τρεις ανοιχτές πολεμικές συρράξεις. Και μπορεί στο πολεμικό πεδίο να συμβαίνουν τρομακτικά πράγματα, με τις απώλειες χιλιάδων ζωών, εμείς όμως το πρώτο που σχολιάσαμε ήταν ότι ακριβύνει πάλι η βενζίνη. Που δείχνει όμως και ότι έχουμε καταλάβει πια ότι δεν είναι «μακριά» ο πόλεμος κι ότι πλέον τα πλήγματα μπορεί να μην είναι αιματηρά, θανατηφόρα, για όλους, μπορεί όμως να είναι οικονομικά πολύ βαριά για τους πολλούς ακόμα και όταν ζουν όντως πολύ μακριά από το πολεμικό πεδίο.
Κι όταν άρχισε πριν από μερικούς μήνες η Ευρώπη να συζητά ένα σχέδιο εξοπλισμών για την ασφάλειά της, με κόστος 800 δισ. δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι η ειρήνη θα γίνεται μία όλο και πιο απομακρυσμένη υπόθεση.
Κι ότι μπαίνουμε σε μία οικονομία, κατά την οποία οι προτεραιότητες θα είναι η πολεμική βιομηχανία, οι εξοπλισμοί και η ασφάλεια και όχι το κοινωνικό κράτος, η παιδεία, ή η προστασία του περιβάλλοντος.
Αυτό ακριβώς είναι ο ορισμός της αλλαγής συνθήκης. Αλλάζει ο τρόπος που βλέπουμε τη ζωή, τη δημοκρατία, την πρόοδο, τις κρατικές πολιτικές. Κι έρχεται σε μία φάση που δεν έχουμε βγει ακόμα από τις συνθήκες που δημιούργησε η μεγάλη οικονομική κρίση του 2008-2010. Αλλαγή πάνω στην αλλαγή, κρίσεις πάνω στις κρίσεις.
Είναι άραγε βιώσιμη μία τέτοια συνθήκη; Μπορούμε να ζήσουμε έτσι και για πόσο ακόμα;
Αυτά τα ερωτήματα έχουν πάψει να είναι μόνο υπαρξιακά σε ατομικό επίπεδο και αποκτούν μία καθολικότητα. Έχουμε μπει σε ένα τούνελ συλλογικής υπαρξιακής κρίσης.
Όχι όμως πάνω στο ίδιο βαγόνι όλοι μας. Γιατί δεν είμαστε όλοι στην ίδια θέση. Είναι αλλού εκείνοι που κερδίζουν από τις αυξήσεις στα είδη πρώτης ανάγκης, τα τρόφιμα ή την ενέργεια και αλλού όσοι ανησυχούμε και πάλι για το αν θα μπορέσουμε να ζεσταθούμε τον χειμώνα.
Τέτοια ερωτήματα δεν μας επιτρέπουν να δούμε κανένα φως στην άκρη του τούνελ. Αλλά κι όσοι είναι στην πρώτη θέση δεν είναι σίγουρο ότι βλέπουν. Αλλά δεν είναι και σίγουρο αν μπορούν να φτάσουν το τρένο με ασφάλεια στον σταθμό. Εκτός κι αν έχουν διεξόδους διαφυγής που εμείς δεν τις ξέρουμε και σίγουρα δεν τις διαθέτουμε.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
Από την εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» στις 18-6-2025
