Μόνο ενθαρρυντικά δεν είναι τα στοιχεία που έρχονται στο φως σχετικά με την πορεία της λοίμωξης HIV/AIDS όπως προκύπτει από έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου & Προλήψεως Ασθενειών (ECDC).
Περισσότεροι από ένας στους 10 Έλληνες που είναι μολυσμένοι με τον ιό HIV, δεν γνωρίζουν ότι είναι φορείς. Επιπλέον, το τουλάχιστον 15% όσων γνωρίζουν πως είναι φορείς, δεν κάνουν θεραπεία.
Ακόμα όμως και από όσους κάνουν θεραπεία, λίγοι είναι εκείνοι που επιτυγχάνουν ιική καταστολή. Στην πραγματικότητα, ποσοστό μικρότερο από 35% έχουν ιικό φορτίο αρκετά χαμηλό ώστε να διατηρείται η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματός τους και να αποφεύγουν τις λοιμώξεις.
Τα δεδομένα αυτά φέρνουν τη χώρα μας σε πολύ χαμηλή θέση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στην διάγνωση και θεραπεία της νόσου. Μεγάλη υστέρηση έχουμε, φυσικά, και στην προφυλακτική θεραπεία (PrEP) που χορηγείται σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό HIV. Αυτό όμως είναι μάλλον αναμενόμενο, δεδομένου ότι μόλις το 2022 εγκρίθηκε στη χώρα μας και χρειάσθηκε ένας χρόνος για να ρυθμιστούν οι λεπτομέρειες της χορήγησής της.
Στην υπόλοιπη Ευρώπη
Όπως εξηγεί το ECDC, η νέα έκθεσή του βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε στοιχεία που συγκέντρωσε μεταξύ Φεβρουαρίου και Αυγούστου 2023. Την συνέταξε για να ελέγξει εάν τα κράτη-μέλη της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) βρίσκονται κοντά στους στόχους που έχει θέσει το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το AIDS (το UNAIDS).
Οι στόχοι αυτοί είναι έως το 2026 να έχουν επιτευχθεί τα εξής:
Το 95% των ανθρώπων που ζουν με τον ιό HIV να γνωρίζουν την κατάστασή τους
Το 95% όσων ζουν με τον ιό και το γνωρίζουν να κάνουν ειδική (αντιρετροϊκή) θεραπεία
Το 95% όσων ζουν με τον ιό και κάνουν αντιρετροϊκή θεραπεία να έχουν πετύχει ιική καταστολή
Σε επίπεδο ΕΕ/ΕΟΧ, τα αντίστοιχα ποσοστά που έχουν επιτευχθεί συνολικώς είναι:
91% για τους φορείς που γνωρίζουν την κατάστασή τους
93% για τους φορείς που κάνουν θεραπεία
91% για τους φορείς που κάνουν θεραπεία και έχουν επιτύχει ιική καταστολή
Αυτά τα ποσοστά όμως παρουσιάζουν τεράστια διακύμανση από χώρα σε χώρα. Επιπλέον, η ΕΕ χάνει έναν ακόμα στόχο: να μειωθούν κατά 75% τα νέα κρούσματα της HIV λοίμωξης έως το 2025, σε σύγκριση με τα αντίστοιχα του 2010.
Το 2022 υπήρξαν σχεδόν 18.000 νέα κρούσματα στην ΕΕ/ΕΟΧ. Ο αριθμός αυτός είναι μειωμένος κατά 34% έναντι του αντίστοιχου του 2010, επομένως απέχει ακόμα πολύ.
Πόσοι έχουν διαγνωστεί
Η έκθεση του ECDC αναφέρει ότι 26 χώρες του παρείχαν στοιχεία για τον εκτιμώμενο αριθμό ανθρώπων που ζουν με HIV λοίμωξη και έχουν διαγνωστεί. Σε αυτές τις χώρες υπολογίζεται ότι ζουν περισσότεροι από 778.000 φορείς. Εξ αυτών, διαγνωσμένο είναι το 91% κατά μέσον όρο (κυμαίνεται από 77% έως 98%, αναλόγως με τη χώρα).
Μόνο δύο χώρες (Ρουμανία και Αυστρία) έχουν περάσει τον στόχο του 95% που έχει θέσει το UNAIDS. Άλλες 13 απέχουν λιγότερο από 5% για να τον επιτύχουν. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 20η θέση μεταξύ των 26 χωρών, με ένα ποσοστό κοντά στο 12%.
Πόσοι κάνουν θεραπεία
Η έκθεση αναφέρει ακόμα πως από τους ανθρώπους που γνωρίζουν ότι είναι φορείς του ιού HIV, περισσότεροι από 622.000 υποβάλλονται σε αντιρετροϊκή θεραπεία. Ο μέσος όρος είναι 93%, αλλά ανά χώρα κυμαίνεται από 47% έως σχεδόν 100%.
Στην πραγματικότητα, εννέα από τις 26 χώρες έχουν ξεπεράσει τον στόχο του 95% του UNAIDS. Στη Νορβηγία, λ.χ., το σχεδόν 100% όσων γνωρίζουν ότι είναι φορείς, κάνουν θεραπεία. Ακόμα επτά χώρες απέχουν έως και 5% από το να πετύχουν τον στόχο του 95%.
Η Ελλάδα ανήκει στις 10 χώρες που απέχουν αρκετά. Στην πραγματικότητα, βρισκόμαστε στην 21η θέση, με ένα ποσοστό κοντά στο 83%.
Πόσοι έχουν πετύχει ιική καταστολή
Εκεί όπου η κατάσταση είναι πολύ άσχημη, είναι στο πόσοι φορείς του ιού HIV ελέγχουν επαρκώς τον ιό. Το στοιχείο αυτό παρείχαν στο ECDC μόνο 23 χώρες. Οι υπόλοιπες επτά δεν παρείχαν καν στοιχεία.
Συνολικώς στις 23 χώρες, 549.676 φορείς απ’ όσους κάνουν θεραπεία έχουν πετύχει ιική καταστολή. Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί στο 91% του συνόλου, αλλά κυμαίνεται από 32% έως 99%. Συνολικώς 13 χώρες βρίσκονται στο 95% που έχει θέσει το UNAIDS ή το έχουν ξεπεράσει. Στην Ισλανδία και τη Νορβηγία, λ.χ., σχεδόν όλοι οι φορείς του ιού HIV έχουν πετύχει ιική καταστολή.
Στον αντίποδα στην Ελλάδα, ιική καταστολή έχει επιτύχει μόνο το 32% των φορέων. Το ποσοστό αυτό μας φέρνει στην τελευταία θέση μεταξύ των 23 χωρών που παρείχαν στοιχεία για τον έλεγχο του ιού.
Αν, δε, αναχθεί το ποσοστό αυτό σε όλους τους φορείς στη χώρα μας (ακόμα και σε αυτούς που δεν κάνουν θεραπεία) τότε μειώνεται στο 22%. Ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος μειώνεται σε 77%.
