Ποια θεωρούν την μεγαλύτερη απειλή και τι πιστεύουν για την θρησκεία, την τεκνοθεσία σε ομόφυλα ζευγάρια και το κίνημα #metoo
Τον βαθμό που έχουν αλλάξει οι απόψεις των Ελλήνων, «μετά από τρία μνημόνια, μία πανδημία και έναν πόλεμο στην Ευρώπη» όπως αναφέρουν οι ερευνητές, αποτυπώνει έρευνα του ινστιτούτου διαΝΕΟσις.
Όπως είναι αναμενόμενο, τα συναισθήματα που κυριαρχούν στην ελληνική κοινωνία είναι η ανασφάλεια (28,8%) και η απογοήτευση (28,5%). Το αίσθημα της «αισιοδοξίας» έχει υποχωρήσει πολύ (από 23,4% που το δήλωναν ως το κυρίαρχο συναίσθημα το 2019 στο 13,7% φέτος). Ο βαθμός αισιοδοξίας πάντως συνδέεται αισθητά με το εισόδημα. Για παράδειγμα, οι ερωτηθέντες που δηλώνουν ότι το μηνιαίο ατομικό τους εισόδημα είναι «πάνω από 3.000 ευρώ τον μήνα» δηλώνουν και το μεγαλύτερο ποσοστό αισιοδοξίας από όλους (27%) -η αισιοδοξία είναι και το συχνότερο συναίσθημα για αυτούς.
Σε άλλη ερώτηση, η μεγαλύτερη απειλή που αναγνωρίζουν οι Έλληνες για τη χώρα μας είναι το «δημογραφικό», με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την οικονομική κατάσταση να ακολουθούν. Είναι ενδιαφέρον ότι το 2022, ένα 9% θεωρούν πρώτη απειλή «τη μετανάστευση», από 21,7% που πίστευαν το ίδιο το 2019.
Μολονότι η πανδημία της Covid εξακολουθούσε να προκαλεί δεκάδες θανάτους καθημερινά την περίοδο που έγινε η έρευνα, μόνο το 2,2% επέλεγαν ως πρώτη απειλή για τη χώρα μας τις «ασθένειες-πανδημίες».
Για τον πλανήτη γενικότερα, όμως, οι περισσότεροι Έλληνες θεωρούν πλέον σημαντικότερη απειλή τους «πολέμους και τις συγκρούσεις» (33,2%). Τον Φεβρουάριο του 2022, μόνο 13,3% θεωρούσαν τους πολέμους τη μεγαλύτερη απειλή -η πλειοψηφία τότε (31,6%) θεωρούσαν σημαντικότερο κίνδυνο την κλιματική αλλαγή, με τις «οικονομικές ανισότητες και δυσκολίες» να ακολουθούν.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το ερώτημα σχετικά με τον χαρακτηρισμό «καλοί – κακοί». Συγκεκριμένα, οι ερευνητές ζήτησαν από τους πολίτες να πουν αν οκτώ λέξεις που χαρακτηρίζουν την εθνική ή θρησκευτική ταυτότητα ή κάποιο άλλο χαρακτηριστικό ενός ατόμου, αντιπροσωπεύουν κατά τη γνώμη τους κάτι «καλό» ή «κακό». Η πλειοψηφία επέλεξε ότι είναι «κακό» οι λέξεις «Τούρκοι» (60,3%), «μουσουλμάνοι» (47,9%), «Γερμανοί» (48,4%) και «μετανάστες» (42,8%). Περισσότερες «καλές» από ό,τι «κακές» αξιολογήσεις είχαν οι «Αμερικανοί» (49,3% τους θεωρούσαν «καλούς»), οι «Εβραίοι» (46,3%), οι «πρόσφυγες» (55,4%) και οι «Ρώσοι» (48,7%).
Ως προς τις απειλές που απασχολούσαν τους Έλληνες, δηλώνουν ανήσυχοι για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στις ζωές τους – το 43,8% των Ελλήνων θεωρούν ότι η κλιματική αλλαγή «επηρεάζει αρνητικά τις ζωές τους σήμερα» και το 45,2% ότι «θα τις επηρεάσει αρνητικά στο μέλλον».
Μία από τις σημαντικές αλλαγές επέφερε το κίνημα #metoo. Το 2022 το 87,8% των Ελλήνων θεωρούν ότι το πρόβλημα της σεξουαλικής παρενόχλησης είναι «πολύ» ή «αρκετά» εκτεταμένο -από 64,2% που πίστευαν το ίδιο το 2018. Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (59,1%) πιστεύουν ότι πάντα υπήρχαν περιστατικά βίας κατά των γυναικών, αλλά τώρα αναδεικνύονται περισσότερο στον δημόσιο διάλογο, ενώ πάνω από 1 στους 4 Έλληνες κι Ελληνίδες δηλώνουν ότι έχουν παρενοχληθεί σεξουαλικά. Από αυτούς, οι 42,2% δηλώνουν ότι έχουν παρενοχληθεί από φίλους/γνωστούς ή συναδέλφους, το 11% από συγγενείς, το 24,6% από προϊσταμένους και το 40,5% από αγνώστους.
Ταυτόχρονα έχει αυξηθεί πολύ το ποσοστό των Ελλήνων που συμφωνούν και με την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια -από 23,2% το 2019 το ποσοστό το 2022 φτάνει στο 38,9%. Η πλειοψηφία, δε (60,2%), πλέον συμφωνεί και με τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου (από 48,1% το 2019). Και σε αυτά τα αποτελέσματα η ηλικία, η μόρφωση και το εισόδημα είναι παράγοντες που επηρεάζουν τις απαντήσεις. Δύο στους 3 Έλληνες φοιτητές συμφωνούν με τον γάμο ομοφυλοφίλων. Σχεδόν 6 στους 10 συμφωνούν και με την τεκνοθεσία.
Σχεδόν όλοι οι Έλληνες (90,7%) πιστεύουν ότι «οι ποινές για πολύ σοβαρά εγκλήματα ή για εγκλήματα που αφήνουν σοβαρές και μόνιμες βλάβες» πρέπει να αυστηροποιηθούν. Οι μισοί Έλληνες (51%), δε, εξακολουθούν να θεωρούν ότι η θανατική ποινή θα πρέπει να επανέλθει για ορισμένα εγκλήματα.
Στο ερώτημα «πόσο κοντά στη θρησκεία» αισθάνονται, σε μια κλίμακα από 1 έως 10, ο μέσος όρος που προέκυψε από τις βαθμολογίες των πολιτών το 2022 ήταν 6,25. Το 2019, ωστόσο, ο μέσος όρος ήταν στο 6,4. Το 2018 ήταν στο 6,6. Και εδώ η ηλικία είναι καθοριστικός παράγοντας, με τους νέους να δηλώνουν σε πολύ μικρότερα ποσοστά «κοντά στη θρησκεία» από ό,τι οι μεγαλύτεροι.
Πάντως, στην ερώτηση «όταν η επιστήμη και η θρησκεία συγκρούονται, ποιος πιστεύετε ότι έχει δίκιο» μόνο 10% απαντούν «η θρησκεία». Ιδεολογικά, όπως ίσχυε και τα τελευταία χρόνια, ο χαρακτηρισμός που πιστεύουν οι περισσότεροι Έλληνες ότι τους ταιριάζει είναι ο «φιλελευθερισμός» (18,9%). Μια αλλαγή σε αυτό το θέμα έχει προκύψει στον δεύτερο δημοφιλέστερο χαρακτηρισμό: η «σοσιαλδημοκρατία» έχει υποχωρήσει στην τρίτη θέση πλέον (14,1%) με τη θέση της να έχει καταλάβει το «κανένα από αυτά» (17%). Στους νέους ηλικίας 17-39, το «κανένα από αυτά» είναι η πρώτη επιλογή.
Και πού τοποθετούν τον εαυτό τους οι Έλληνες στην ιδεολογική κλίμακα; Οι περισσότεροι (20,8%) απαντούν πως δεν τους ταιριάζει ο άξονας. Το 20,6% απαντά το κέντρο, το 14% η Κεντροαριστερά, το 13,9% η Κεντροδεξιά, ενώ για την Αριστερά και τη Δεξιά τα ποσοστά είναι 10,8% και 9,8% αντιστοίχως.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
