Στα μαύρα κουτιά του μεταγωγικού Antonov κρύβεται μεγάλο μέρος της αλήθειας για το τι πραγματικά συνέβη με το αεροπλάνο, το οποίο έπεσε στην Καβάλα το βράδυ του Σαββάτου παρασύροντας στο θάνατο το 8μελές πλήρωμά του, ενώ ήταν φορτωμένο με 11,5 τόνους πυρομαχικών.
Εκτός των δεδομένων της πτήσης και του αεροσκάφους, κρίσιμα θεωρούνται δύο άλλα στοιχεία που μπορούν να αποκαλυφθούν από τα κουτιά εφόσον αυτά είναι σε καλή κατάσταση:
- Οι διάλογοι του κυβερνήτη τόσο με τις αεροπορικές υπηρεσίες πριν και μετά την είσοδο του αεροσκάφους στον ελληνικό εναέριο χώρο, όσο και με την ιδιοκτήτρια εταιρία και το κλίμα μεταξύ των μελών του πληρώματος.
- Η κατάσταση της υγείας του πληρώματος πριν τη συντριβή, εάν δηλαδή οι χειριστές προέβησαν σε ενέργειες τις τελευταίες στιγμές, πράγμα που θα δείξει εάν διατηρούσαν τις αισθήσεις τους ή είχαν εισέλθει καπνοί στην καμπίνα και ήταν ήδη αναίσθητοι.
Όπως επισημαίνουν αεροπορικές πηγές, συχνά πιο κρίσιμο και χρήσιμο στοιχείο και από τα δεδομένα, είναι οι διάλογοι και όχι τόσο όσοι αφορούν την επικοινωνία με τον πύργο ελέγχου, αλλά οι συνομιλίες μεταξύ των μελών του πληρώματος που θα αποκαλύψουν ποια ήταν η πραγματική κατάσταση στην καμπίνα του αεροσκάφους:
«Το ένα μαύρο κουτί έχει βρεθεί και είναι πιθανό να είναι και το μοναδικό, να μην υπάρχει άλλο», εξηγεί ο αεροναυπηγός, διερευνητής αεροπορικών ατυχημάτων και εκδότης του περιοδικού «Πτήση», Φαίδων Καραιωσηφίδης. Προσθέτει ότι μαύρα κουτιά σε αυτού του τύπου τα αεροσκάφη προστέθηκαν σε δεύτερο χρόνο όταν ξεκίνησαν να εκτελούν και πολιτικές πτήσεις καθώς αρχικά επρόκειτο για στρατιωτικά μεταγωγικά.
«Το μαύρο κουτί φαίνεται να είναι σε καλή κατάσταση, αν και αυτό δε σημαίνει απαραιτήτως ότι είναι και λειτουργικό. Είναι μάλλον γαλλικής ή ιταλικής προέλευσης και είναι πολύ σημαντικό να ακούσουμε τι έχει να μας πει, τι συζήτησε ο κυβερνήτης με τον συγκυβερνήτη, ποια ήταν η άποψη των 2 μηχανικών που επέβαιναν στο αεροσκάφος για τη βλάβη, αλλά και τις επιλογές του πιλότου. Έχει σημασία να δούμε εάν συμφώνησαν με αυτές ή όχι».
Κρίσιμο είναι και το αν το μαύρο κουτί έχει καταγράψει και ενδεχόμενη συνομιλία του πιλότου με την εταιρεία, στην οποία άνηκε το αεροσκάφος καθώς αυτό ίσως έπαιξε κομβικό ρόλο για τις αποφάσεις που πήρε, δηλαδή αρχικά να επιχειρήσει να επιστρέψει στο αεροδρόμιο αναχώρησης πριν καταλήξει ότι η βλάβη ήταν εκτεταμένη και δε θα του επέτρεπε κάτι τέτοιο.
Ένα κρίσιμο στοιχείο, το οποίο αναμένεται από τη νεκροψία – νεκροτομή στις σορούς των μελών του πληρώματος είναι εάν οι χειριστές του αεροσκάφους είχαν μέχρι την τελευταία στιγμή τις αισθήσεις τους, εάν είχαν φορέσει μάσκες οξυγόνου, καθώς όπως σημειώνει ο εμπειρογνώμονας αεροπορικών ατυχημάτων Παντελής Φραγκούλης, ενδέχεται να είχαν εισπνεύσει καπνό.
Βάσει των πρώτων εικόνων, πάντως, ο ίδιος εκτιμά ότι το αεροσκάφος επιχείρησε ελεγχόμενη κάθοδο μέχρι που συνετρίβη στο έδαφος: «Δε συνετρίβη πέφτοντας με τη μούρη, δεν καρφώθηκε στο έδαφος, αλλά με κάποιο τρόπο το ακούμπησαν στο έδαφος. Πιθανότατα κατάλαβαν ότι το αεροσκάφος ήταν πια χαμένο και ίσως προσπάθησαν να το ακουμπήσουν στο έδαφος όσο πιο ανώδυνα μπορούσαν. Η έκρηξη έγινε στο έδαφος. Δεν έγινε στον αέρα. Το αεροπλάνο πήρε φωτιά από τα καύσιμα και το ευτύχημα είναι που δεν έπεσε σε κατοικημένη περιοχή», τονίζει ο κ. Φραγκούλης.
Ο εμπειρογνώμονας εκτιμά ότι η περίμετρος, η οποία έχει οριστεί για τις έρευνες είναι αρκετή. Διευκρινίζει, πάντως, ότι οι πρώτες εκτιμήσεις για μη τοξικά υλικά δεν αφορούν το υπέδαφος, το οποίο ακόμα δεν έχει εξεταστεί.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί, πάντως, ότι αν και το πλησιέστερο και ένα από τα αρτιότερα στον τομέα του πανεπιστημιακό εργαστήριο είναι αυτό που διαθέτει το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης και Αντιρρυπαντικής Τεχνολογίας Ατμοσφαιρικών Ρύπων του τμήματος δεν εκλήθη από την Πολιτεία να λαβει δείγματα για ανάλυση. Δειγματα της ατμόσφαιρας πήρε η Περιφέρεια, η οπόία θα τα στείλει στο Χημείο του Κράτους και το κλιμάκιο του Στρατού. Παράλληλα εκεί έχουν αποσταλεί και επιθεωρητές περιβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος, οι οποίοι δεν έχουν προβεί ακόμα σε ενημέρωση.
Είναι πιθανή η απόρριψη μέρους του φορτίου στη θάλασσα;
Παράλληλα με τις έρευνες, ερωτήματα εκφράζονται και για το ενδεχόμενο ο πιλότος να προχώρησε στην απόρριψη μέρους του φορτίου στη θάλασσα. Όπως εξηγεί ο κ. Καραιωσηφίδης η άτρακτος των Antonov 12 μπορεί να ανοίξει στο πίσω μέρος ακόμα και εν ώρα πτήσης και θεωρητικά κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί. Όχι όμως από τη μία στιγμή στην άλλη: «Ανοίγει όπως και σε όλα τα μεταγωγικά αεροσκάφη. Ωστόσο το σενάριο αυτό θυμίζει περισσότερο ταινία του Χόλιγουντ παρά πραγματικότητα, καθώς για να γίνει αυτό θα πρέπει να έχει προηγηθεί η κατάλληλη προετοιμασία», επισημαίνει.
Την ίδια στιγμή απορίες εκφράζουν αρκετοί και ως προς το πως παρέμεινε τόσο άθικτο το τοπίο ύστερα από τη συντριβή του αεροσκάφους, τις εκρήξεις και την πυρκαγιά και ενώ μετέφερε 11,5 τόνους πυρομαχικών.
Σύμφωνα με τον Βασίλη Καπράλο, συνταγματάρχη ε.α., ειδικό πυροτεχνουργό και πραγματογνώμονα της Εισαγγελίας Αθηνών-Πειραιώς, αυτό συνέβη διότι, όπως είπαν και οι σερβικές αρχές, επρόκειτο για εκπαιδευτικά πυρομαχικά. «Αυτό και μόνο το γεγονός καταδεικνύει ότι επρόκειτο για πυρομαχικά που ήταν πράγματι ασκήσεων, φέροντας μπλε χρώμα με λευκές επισημάνσεις και όχι χακί χρώματος με κίτρινες όπως τα εκρηκτικά. Τα πυρομαχικά αυτά έχουν μέσα σε μεγάλο ποσοστό γύψο και όχι εκρηκτική ύλη. Αν μιλούσαμε για εκρηκτικά, θα βλέπαμε έναν κρατήρα 10 μέτρων. Αρκεί να σκεφτείτε ότι το ΤΝΤ έχει ταχύτητα έκρηξης 6.500 μ. το δευτερόλεπτο και το RDX 8.000 μέτρα. Η εικόνα θα ήταν εντελώς διαφορετική και ούτε και οι σοροί των μελών του πληρώματος θα ήταν σε αυτήν την κατάσταση», σημειώνει. Εξηγεί ότι το απλούστερο πράγμα που θα μπορούσε να είχε γίνει σχεδόν από την πρώτη στιγμή ήταν να οδηγηθεί μία ποσότητα από την απροσδιόριστη λευκή σκόνη σε ένα εργαστήριο ώστε να αποσαφηνιστεί γρήγορα για τι επρόκειτο.
Στην ερώτηση εάν τα φωτιστικά βλήματα του φορτίου θα έπρεπε να είχαν κάποια άλλη αντίδραση, ο κ. Καπράλος σημειώνει πως «επειδή έχουν πυροτεχνική σύνθεση, έχουμε καύση και όχι έκρηξη και σε αυτήν την περίπτωση».
