Διάγγελμα για το θέμα αναμένεται σήμερα, λίγο πριν της 9 το βράδυ, από τον πρόεδρο Ερντογάν
Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπέγραψε το διάταγμα με το οποίο η Αγία Σοφία θα μετατραπεί σε τζαμί για τη μουσουλμανική λατρεία.
Ο Τούρκος πρόεδρος ανήρτησε στο Twitter το διάταγμα που υπέγραψε, στο οποίο αναφέρεται ότι ελήφθη η απόφαση να τεθεί η Αγία Σοφία υπό τον έλεγχο της Αρχής Θρησκευτικών Υποθέσεων (Ντιγιανέτ) και να ξανανοίξει για θρησκευτική λατρεία.
Hayırlı olsun. pic.twitter.com/MzP6nzn9Jc
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) July 10, 2020
Σήμερα το βράδυ, αναμένεται διάγγελμα του Τούρκου προέδρου για το θέμα της Αγίας Σοφίας. Όπως ανακοίνωσε ο επικεφαλής του γραφείου Τύπου της τουρκικής προεδρίας, ο Ερντογάν πρόκειται να εκφωνήσει την ομιλία του λίγο πριν από τις 9 μ.μ. (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας).
Νωρίτερα, το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε την απόφαση του 1934 με την οποία η τότε τουρκική κυβέρνηση είχε μετατρέψει την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης σε μουσείο.
Συγκεκριμένα, το Συμβούλιο της Επικρατείας, το κορυφαίο διοικητικό δικαστήριο της χώρας, αποδέχθηκε σχετικό αίτημα που είχαν καταθέσει ενώσεις και ακύρωσε την κυβερνητική απόφαση του 1934, μετέδωσε το κρατικό τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu.
Όπως μεταδίδει το ΚΥΠΕ, σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, το καθεστώς της Αγίας Σοφίας, η οποία είναι ιδιοκτησία του Ιδρύματος Μωάμεθ Πορθητή έχει διατηρηθεί και διασφαλίζεται «από τη νομική μας τάξη» και η Αγία Σοφία έχει παραχωρηθεί στο κοινό για να χρησιμοποιηθεί ως τζαμί κατ’απαίτηση του ιδρύματος.
Αναφέρει ακόμη ότι δεδομένου ότι πρόκειται για ακίνητη περιουσία και με βάση τον νομικό κανόνα, η φύση και ο σκοπός της ακίνητης περιουσίας στην ιδρυτική πράξη δεν μπορεί να αλλάξει, ενώ είναι δεσμευτικό το κράτος να διασφαλίσει ότι τα περιουσιακά στοιχεία του ιδρύματος χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τη βούληση του ιδρύματος.
Επιπλέον, αναφέρει ότι κατά συνέπεια συνάγεται το συμπέρασμα ότι η ακίνητη περιουσία που ανήκει στο ίδρυμα δεν είναι νομικά δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για άλλο σκοπό εκτός από τζαμί. Προσθέτει ότι ως εκ τούτου η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (του 1934) δεν ήταν σύμφωνη με τον νόμο.
«Εξήχθη το συμπέρασμα ότι η ιδρυτική πράξη το διέθετε ως τζαμί και η χρήση του εκτός αυτού του χαρακτήρα δεν είναι δυνατή νομικώς», αναφέρει το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας.
«Η κυβερνητική απόφαση του 1934 με την οποία τερματίστηκε η χρήση της (Αγίας Σοφίας) ως τζαμί ορίζοντάς την ως μουσείο δεν είναι σύννομη», επισημαίνεται στην απόφαση.
Μενδώνη: «Πρόκληση»
Η απόφαση του τουρκικού δικαστηρίου για αλλαγή του status της Αγίας Σοφίας, είναι «αποτέλεσμα της πολιτικής βούλησης του Προέδρου Ερντογάν» και «αποτελεί ανοικτή πρόκληση προς όλο τον πολιτισμένο κόσμο που αναγνωρίζει τη μοναδική αξία και την οικουμενικότητα του μνημείου» τονίζει σε δήλωσή της η υπουργός Πολιτισμού & Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη.
Σημειώνει ότι «ο εθνικισμός που επιδεικνύει ο Πρόεδρος Ερντογάν δεν συνιστά σωστό σύμβουλο, οδηγώντας τη χώρα του έξι αιώνες πίσω» και υπογραμμίζει: «Η Αγία Σοφία δεν χάνει από την αίγλη της και το πανανθρώπινο μήνυμά της, επειδή το τουρκικό δικαστήριο υπέκυψε. Ο Πρόεδρος Ερντογάν αποφάσισε για την Τουρκία την πολιτιστική απομόνωση της».
Αναλυτικά η υπουργός Πολιτισμού αναφέρει στη δήλωσή της:
«Την επόμενη μέρα από τις επισημάνσεις της UNESCO για τα σοβαρά θεσμικού τύπου κωλύματα τα οποία υφίστανται στην αλλαγή του status της Αγίας Σοφίας, από μουσείο σε ισλαμικό τέμενος, ήρθε η σημερινή απόφαση του τουρκικού δικαστηρίου που επιβεβαιώνει απόλυτα ότι στη γείτονα χώρα δεν υφίσταται ανεξάρτητη δικαιοσύνη. Αποτελεί παρακολούθημα της προεδρικής εξουσίας. Πολλώ μάλλον όταν πριν από μερικά χρόνια, σε ανάλογη επιχείρηση εξισλαμισμού του περικαλλούς ναού, ο οποίος αποτελεί μνημείο της παγκόσμιας κληρονομιάς, το ίδιο δικαστήριο είχε απορρίψει τη σχετική προσφυγή.
Η σημερινή απόφαση, αποτέλεσμα της πολιτικής βούλησης του Προέδρου Ερντογάν, αποτελεί ανοικτή πρόκληση προς όλο τον πολιτισμένο κόσμο που αναγνωρίζει τη μοναδική αξία και την οικουμενικότητα του μνημείου.
Κανείς δεν επιχειρεί να αναμειχθεί στις εσωτερικές υποθέσεις της Τουρκίας. Ωστόσο, η Αγία Σοφία που βρίσκεται στο έδαφός της, στην Κωνσταντινούπολη, αποτελεί μνημείο όλης της ανθρωπότητας, ανεξάρτητα από θρησκευτική πίστη. Ο εθνικισμός που επιδεικνύει ο πρόεδρος Ερντογάν δεν συνιστά σωστό σύμβουλο, οδηγώντας τη χώρα του έξι αιώνες πίσω.
Η Αγία Σοφία δεν χάνει από την αίγλη της και το πανανθρώπινο μήνυμά της, επειδή το τουρκικό δικαστήριο υπέκυψε. Ο Πρόεδρος Ερντογάν αποφάσισε για την Τουρκία την πολιτιστική απομόνωση της.»
Οικουμενικό μνημείο
Ο βυζαντινός ναός του 6ου αιώνα, ένα από τα πιο θαυμαστά αρχιτεκτονικά δημιουργήματα στον κόσμο, λειτουργούσε ως η μεγαλύτερη εκκλησία στο χριστιανικό κόσμο. Όταν οι Οθωμανοί άλωσαν την Κωνσταντινούπολη, το 1453, προσεκτικά κάλυψαν τα εντυπωσιακά μωσαϊκά και το μετέτρεψαν σε τζαμί. Το 1934, ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο θεμελιωτής της σύγχρονης Τουρκίας, το μετέτρεψε σε μουσείο – ως απόδειξη τόσο του κοσμικού χαρακτήρα της χώρας, όσο και ως δείγμα θέλησης για προσέγγιση της Δύσης.
