Την ιδέα ενός δυναμικού πλαφόν με ευρύτερη σκοπιά προωθούν εκ νέου στις κοινές προτάσεις που κατέθεσαν στην τσεχική προεδρία η Ελλάδα και έξι ακόμη χώρες (Βέλγιο, Ιταλία, Πολωνία, Σλοβενία, Μάλτα και Λιθουανία) με στόχο τη βελτίωση της πρότασης της Επιτροπής σχετικά με την επιβολή ενός διορθωτικού μηχανισμού για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου. Τα επτά κράτη συζήτησαν δύο εναλλακτικά σενάρια για τον τρόπο που επιθυμούν να εφαρμοστεί το πλαφόν στο φυσικό αέριο, εξετάζοντας είτε μια σταθερή τιμή ανώτατου ορίου στα 160 ευρώ ανά μεγαβατώρα είτε το δυναμικό πλαφόν, το οποίο θα έχει μία σταθερή και μία μεταβλητή συνιστώσα, η οποία θα λαμβάνει υπ’ όψιν τον μέσο όρο τιμών όλων των βασικών benchmarks σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Ασία (HH, NWE, JJK και MED).
Υπενθυμίζεται ότι η πρόταση της Κομισιόν προέβλεπε την επιβολή ενός πλαφόν στις μελλοντικές συναλλαγές του TTF, ύψους 275 ευρώ ανά μεγαβατώρα, το οποίο θα ενεργοποιείτο υπό την προϋπόθεση ότι οι τιμές των συναλλαγών αυτών ξεπερνούν το ανώτατο όριο για δύο συνεχόμενες εβδομάδες και μόνο εάν ταυτόχρονα η διαφορά της τρέχουσας τιμής στο TTF και της τρέχουσας τιμής του LNG ξεπερνά τα 58 ευρώ για δέκα ημέρες συναλλαγών. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Επιτροπή πρότεινε να ρίξει το νούμερο αυτό στα 264 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Αναλυτικότερα, το δυναμικό πλαφόν, όπως αναφέρεται στην πρόταση των επτά χωρών, θα μπορούσε να αποτελείται από ένα σταθερό τμήμα της τιμής, που θα αντιστοιχεί στο 75% και θα μπορούσε υποθετικά να τεθεί στα 160 ευρώ ανά μεγαβατώρα, και ένα μεταβλητό (25%) το οποίο θα επικαιροποιείται με βάση τον μέσο όρο των δεικτών αναφοράς, οι οποίοι θα έχουν διαφορετική βαρύτητα στον υπολογισμό (10% για το Henry Hub και 30% για τα υπόλοιπα σημεία αναφοράς). Με αυτό τον τρόπο, το ανώτατο όριο θα λαμβάνει υπ’ όψιν τις συνθήκες στη διεθνή αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου και θα προσαρμόζεται ανάλογα με τις εξελίξεις σε αυτήν με προβλέψιμο τρόπο. Παράλληλα, προτείνεται το πλαφόν να εφαρμόζεται όχι μόνο στις μελλοντικές συναλλαγές, αλλά σε όλα τα προϊόντα του TTF και στις εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές.
Ακόμη δύο στοιχεία που εμπεριέχει η πρόταση αφορούν την ενεργοποίηση του μηχανισμού, αλλά και την αναστολή του. Ως προς την ενεργοποίηση, προτείνεται να μην υπάρχει συγκεκριμένο έναυσμα, αλλά ο μηχανισμός να εφαρμοστεί αυτόματα με βάση την πολιτική απόφαση έγκρισής του από την 1η Ιανουαρίου 2023, σε συνδυασμό με σαφείς όρους αναστολής σε περίπτωση ανάγκης. Η αναστολή του μηχανισμού θα διέπεται από μια προσέγγιση «φωτεινού σηματοδότη» με βάση ενδείξεις για την κατάσταση της ασφάλειας εφοδιασμού και της μείωσης της κατανάλωσης. Οπως σχολιάζουν οι επτά χώρες, ο μηχανισμός έγκαιρης αναστολής που προτείνεται στον αρχικό κανονισμό αφήνει υπερβολικά διακριτική ευχέρεια στην Επιτροπή να αποφασίσει κατά βούληση πότε επιθυμεί να απομακρύνει το μέτρο. Τέλος, αναφέρουν ότι θα πρέπει να θεσπιστούν ειδικές διατάξεις για τον περιορισμό των αγοραστών φυσικού αερίου που δεν είναι ευάλωτοι στις υψηλές τιμές.
Οι υπόλοιπες οκτώ χώρες, που υποστηρίζουν την επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο και σχηματίζουν το μπλοκ των «15», φέρεται να έχουν εκφράσει παρόμοιες απόψεις με μικρές αποκλείσεις ως προς τις λεπτομέρειες, με μόνη εξαίρεση τη Γαλλία, η οποία δεν έχει λάβει ακόμη ξεκάθαρη θέση. Στόχος παραμένει, ωστόσο, να δοθεί λύση στο ζήτημα του πλαφόν μέχρι και τη 13η Δεκεμβρίου, στην προγραμματισμένη έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας.
