Μπορεί οι αντιθέσεις και οι αντιπαραθέσεις να προκαλούν ένα ενδιαφέρον, αλλά συνήθως αυτό εκπνέει πολύ σύντομα και δεν αφήνει τίποτα πίσω. Μπορεί ακόμα και ο τοξικός λόγος και η επιθετικότητα να μοιάζουν κάπως ερεθιστικά και να μας ξυπνάνε, όμως χάνουν κι αυτά γρήγορα το ενδιαφέρον τους και αφήνουν πίσω μία πικρή γεύση κι ένα κενό μέσα μας.
Πόσο εύκολος όμως είναι άλλος λόγος δημόσιος που να στηρίζεται στην προσπάθεια για συμφωνίες και συμπερίληψη; Δύσκολο είναι. Αλλά δεν πρέπει να το εξετάζουμε από τη μεριά της προοπτικής και της δυνατότητας, αλλά από εκείνη της ανάγκης.
Όσο κι αν ακούγεται απρόσμενο, έχουμε μεγάλη ανάγκη τη σύνθεση, τις συμφωνίες, την κοινότητα λόγων και πράξεων. Και αντίθετα από ό,τι πιστεύεται, η συμφωνία δεν είναι ομοιογένεια ή ισοπέδωση, αλλά ο συνδυασμός των διαφωνιών, των αντίρροπων τάσεων, των διαφορετικών προσεγγίσεων που βρίσκουν κοινή βάση κρατώντας τη διαφορετικότητά τους. Δεν είμαστε συνηθισμένοι σε τέτοιες συμφωνίες γιατί έχουμε μάθει περισσότερο στην υποταγή στην εξουσία κάθε λογής, στην άφωνη συναίνεση και τη συμφεροντολόγα επιλογή.
Το θέμα των αναγκών έχει μεγάλη σημασία που την παραβλέπουμε όμως βάζοντας το κάρο μπροστά από το άλογο ή αδιαφορώντας για το αποτέλεσμα της βούλησής μας. Λέμε μόνο αυτό που «θέλουμε», περιγράφουμε πολύ τον στόχο και την προσδοκία, αλλά ασχολούμαστε πολύ λίγο με τον τρόπο και τα μέσα που θα το πετύχουμε.
Μην ξεχνάμε άλλωστε πόσα λάθος πράγματα έγιναν επειδή από δεξιά και αριστερά επιλέχθηκε το «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» ή η επιδίωξη άνευ όρων της «νίκης». Για αυτό κατάντησε η πολιτική ένα ανήθικο πεδίο και τελικά και ένα αναποτελεσματικό πεδίο.
Αν περιγράψουμε τις ανάγκες μας και καταφέρουμε να αναζητήσουμε και τα μέσα με τα οποία μπορούμε να τις ικανοποιήσουμε τότε θα έχουμε κάνει ένα πρώτο στέρεο και ηθικό βήμα προς την πολιτική που έχουν ανάγκη οι καιροί μας. Κι εκεί, στο επόμενο βήμα θα ανακαλύψουμε ότι απαιτούνται συμφωνίες, συμμαχίες και συναινέσεις για να προχωρήσουν τα πράγματα και να δούμε φως.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
