Κρίσιμες παρατηρήσεις του Δήμου για την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη της λίμνης
Η εμπεριστατωμένη εισήγηση από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Πολεοδομίας για την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη που αφορά στην Παμβώτιδα έγινε αποδεκτή με ευρεία πλειοψηφία από το Δημοτικό Συμβούλιο και οι παρατηρήσεις της θα κατατεθούν στο Υπουργείο Περιβάλλοντος στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης.
Θέση της Δημοτικής Αρχής είναι πως η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη αποτελεί ένα πολύ σημαντικό και χρήσιμο εργαλείο που όφειλε να εκπονηθεί εδώ και χρόνια, ώστε να οδηγηθούμε στο απαραίτητο Προεδρικό Διάταγμα.
Τα λάθη, οι παραλείψεις και τα κενά που υπάρχουν θα πρέπει να διορθωθούν μετά την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης. Οι προτάσεις του Δήμου και άλλων τοπικών φορέων είναι μείζονος σημασίας και θα πρέπει να υιοθετηθούν από τους μελετητές στο τελικό κείμενο.
«Το Δημοτικό μας Συμβούλιο λαμβάνει έγκαιρα θέση και μέσα στις προβλεπόμενες προθεσμίες. Οφείλουμε να συμμετέχουμε στη συζήτηση. Η υπηρεσία μας έκανε μία άρτια δουλειά αποδεικνύοντας το υψηλό επίπεδο» σημείωσε ο Δήμαρχος Ιωαννίνων Δημήτρης Παπαγεωργίου.
Τα υπηρεσιακά στελέχη του Δήμου μελέτησαν και ανέλυσαν σημείο προς σημείο τις προτάσεις της ΕΠΜ και οι σημαντικότερες παρατηρήσεις που υιοθετήθηκαν από το Δημοτικό Συμβούλιο είναι οι ακόλουθες:
1. Το περιεχόμενο της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΕΠΜ) έρχεται σε αντίθεση με τα οριζόμενα στο άρθρο 21 του Ν. 1650/86 που ισχύει όπως τροποποιήθηκε, όπου αναγράφεται ότι «…. εστιάζει στον χαρακτηρισμό των προστατευόμενων περιοχών, στις ζώνες που ορίζονται εντός αυτών, στην αναγκαιότητα ή μη θεσμοθέτησης περιφερειακών ζωνών, οικολογικών διαδρόμων, καθώς και στην πρόταση ρύθμισης δραστηριοτήτων και λειτουργιών και πρόβλεψης κατάλληλων μέτρων και δράσεων για τη διατήρηση του προστατευτέου αντικειμένου κάθε προστατευόμενης περιοχής. Η ειδική περιβαλλοντική μελέτη εκπονείται για μία ή περισσότερες προστατευόμενες περιοχές και τίθεται υποχρεωτικά σε δημόσια διαβούλευση.
Εξετάζει τις επιπτώσεις που θα έχουν στο περιβάλλον και ειδικότερα στο προστατευτέο αντικείμενο οι όροι και περιορισμοί δραστηριοτήτων που προτείνει, σε συνδυασμό με τις επιτρεπόμενες δραστηριότητες, όπως αυτές θα προκύπτουν από τις προτεινόμενες χρήσεις γης. Επιπλέον, εξετάζει τις συνέπειες εναλλακτικών λύσεων, περιλαμβανομένης και της μηδενικής λύσης. ….».
Η ΕΠΜ & το ΣΔ προχώρησε στον καθορισμό χρήσεων γης, δραστηριοτήτων και όρων δόμησης που αποτελεί το περιεχόμενο του ΠΔ/τος που ακολουθεί.
Δεν καταγράφονται με σαφήνεια, οι πιέσεις που υφίστανται οι προστατευόμενες περιοχές και στοιχεία για να γίνει προσπάθεια περιορισμού των δραστηριοτήτων, έργων, χρήσεων γης, δεδομένου ότι η περιοχή μελέτης περιλαμβάνει όλο το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων με έντονη κοινωοικονομική δραστηριότητα και επηρεάζει την ανάπτυξη της περιοχής στο σύνολο της.
2. Δυσκολίες και προβλήματα κατά την εφαρμογή του ΠΔ-59/2018
Όπως αναγράφεται και στην μελέτη, για την εφαρμογή του ΠΔ 59/2018 προέκυψαν δυσκολίες στην αντιστοίχηση των δραστηριοτήτων με τις επιτρεπόμενες χρήσεις στις επί μέρους ζώνες.
Το πρόβλημα εντοπίζεται στο γεγονός ότι για τις ζώνες του άρθρου 14β (προστασίας της φύσης, ΖΠΦ) και 14γ (διατήρησης οικοτόπων και ειδών, ΖΔΟΕ) ορίζεται ρητά ότι επιτρέπονται μόνο ορισμένες ή όλες από τις επιτρεπόμενες χρήσεις, χωρίς να δίνεται η δυνατότητα καθορισμού άλλων κατηγοριών χρήσεων γης.
Κατά την άποψη των μελετητών την οποία αποδέχεται και η υπηρεσία θα προκύψει πρόβλημα ειδικά στην ΖΔΟΕ, στην διαδικασία αδειοδότησης για τις χρήσεις:
• νέες κατοικίες
• ειδικές αθλητικές εγκαταστάσεις (γίνεται συνεχής συμπλήρωση του νομοθετικού πλαισίου)
• ανέγερση νέων θρησκευτικών χώρων
• τουριστικά καταλύματα
• ΜΜΜ στην ΖΔΦ
• τουρισμός της υπαίθρου
• στις πλωτές υποδομές και εγκαταστάσεις, θαλάσσια αναψυχή, νέα χρήση επιστήμη αναψυχή, νέα χρήση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας και οριοθέτησης ρεμάτων, νέα χρήση για αρχαιολογικές ανασκαφές, κ.λ.π.
Στην ζώνη 14δ, Βιώσιμη Διαχείριση Φυσικών Πόρων (ΖΒΔΦΠ), στο ισχύον ΠΔ-59/2018 ορίζεται ότι επιτρέπονται «οι ειδικές κατηγορίες χρήσεων, οι οποίες επιλέγονται και δύναται να εξειδικεύονται από τις ειδικές χρήσεις του άρθρου 1, κατά περίπτωση, για κάθε προστατευόμενη περιοχή, βάσει της ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης της παραγράφου 2 του άρθρου 21 του ν. 1650/1986 (Α’ 160), με το προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 21 του ν. 1650/1986, όπως ισχύει.
Ορίζει δε ότι δεν μπορούν να επιλεγούν οι παρακάτω ειδικές κατηγορίες χρήσεων:
(23) Βιοτεχνικές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις υψηλής όχλησης.
(43) Πίστες αγώνων αυτοκινήτων και μοτοποδηλάτων.
Επίσης, οι παρακάτω ειδικές κατηγορίες χρήσεων μπορούν να περιλαμβάνονται σε ζώνες βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων μόνον εφόσον βρίσκονται σε περιοχές εντός σχεδίου ή εντός οικισμού:
(4.2) Μεγάλες αθλητικές εγκαταστάσεις.
(9) Χώροι συνάθροισης κοινού/Συνεδριακά κέντρα
(10.5) Εμπορικά κέντρα.
(10.6) Εγκαταστάσεις εμπορικών εκθέσεων εκθεσιακά κέντρα)
(26.1) Αεροδρόμια
(31) Χώρος επεξεργασίας, αποθήκευσης και διάθεσης στερεών αποβλήτων/Χώρος επεξεργασίας, διάθεσης
στερεών τοξικών αποβλήτων.
(37) Εγκαταστάσεις οχημάτων τέλους κύκλου ζωής (Ο.Τ.Κ.Ζ.)
(42) Ιππόδρομος
(44) Καζίνο
(45) Χώροι διεξαγωγής τεχνικών ψυχαγωγικών και τυχερών παιγνίων (ν. 4002/2011, Α’ 180)».
Κατά την άποψη της υπηρεσίας θα πρέπει να επαλειφθούν από την μελέτη οι προτεινόμενες αναγραφόμενες χρήσεις και να γίνει αναφορά μόνο στις οχλούσες χρήσεις. Με αυτό τον τρόπο θα δοθεί η δυνατότητα κατά την σύνταξη του ΠΔ που θα ακολουθήσει να εξειδικεύσει με τους όρους δόμησης.
Η υπηρεσία του Δήμου προτείνει στο ΠΔ που θα ακολουθήσει να αναφερθεί με σαφήνεια μόνο οι κατηγορίες χρήσεων γης που απαγορεύονται ρητά, ήτοι: (23) Βιοτεχνικές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις υψηλής όχλησης και (43) Πίστες αγώνων αυτοκινήτων και μοτοποδηλάτων.
Όλες οι λοιπές κατηγορίες να επιτρέπονται με την διαδικασία χωροθέτησης και καθορισμό όρων δόμησης με τις διατάξεις του άρθρου 26 του Ν.1337/83 και με Ειδικό Τοπικό Σχέδιο. (χωροθέτηση χρήσης και καθορισμός όρων δόμησης)
3. Δεν απεικονίζεται με σαφήνεια στους χάρτες που συνοδεύουν την ΕΠΜ και το ΣΔ η όχθη και παρόχθια ζώνη με ότι αυτό συνεπάγεται για την έκδοση διοικητικών πράξεων από την υπηρεσία (βεβαιώσεις χρήσεων γης, έκδοση οικοδομικών αδειών). Επίσης δεν γίνεται σχετική αναφορά περί αναγκαιότητας ή μη επανεξέτασης των καθορισμένων γραμμών. Π.χ. στην περιοχή (7) ΝΤΡΑΜΠΑΤΟΒΑ (ΖΔΟΕ – 06) όπου αποτελεί παρόχθια ζώνη και υδάτινο στοιχείο επιτρέπεται η διατήρηση υφιστάμενων δραστηριοτήτων. Το υδάτινο στοιχείο και η παρόχθια ζώνη διέπονται από τις διατάξεις του ν. 2971/2001 όπως ισχύει σήμερα περί αιγιαλού και παραλίας.
4. Στην παρ. 5 του άρθρου 46 του ν. 4685/2020 όπως ισχύει σήμερα ορίζεται ότι: «Στις ζώνες του παρόντος μπορεί να περιλαμβάνονται και περιοχές που υπάγονται σε ειδικά καθεστώτα (όπως ενδεικτικά: δάση, αρχαιολογικοί χώροι και ζώνες προστασίας Α’ και Β’ αρχαιολογικών χώρων, βιότοποι) και απεικονίζονται στα κατά περίπτωση σχέδια χρήσεων γης.». Όπως προκύπτει από τους χάρτες που συνοδεύουν την ΕΠΜ και το ΣΔ δεν απεικονίζονται με σαφήνεια οι δασικές εκτάσεις και αρχαιολογικοί χώροι ή αρχαιολογικές ζώνες. Ειδικότερα διαπιστώθηκε ότι ενσωματώνονται στις διάφορες ζώνες όπου γίνεται αναφορά διάφορων επιτρεπόμενων χρήσεων γης οι οποίες όμως δεν επιτρέπονται από την αντίστοιχη νομοθεσία ή τις σχετικές αποφάσεις.
Προτείνεται κατά την σύνταξη του ΠΔ να καθορισθούν με σαφήνεια οι διατάξεις που θα ισχύσουν, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διατάξεις περί προστασίας Δασών και Αρχαιολογικών μνημείων υπερισχύουν των γενικών και ειδικών διατάξεων.
5. Δεν προκύπτει να λήφθηκαν υπόψη οι δεσμεύσεις που αναφέρονται στο Μέτρο ΜΟ5Β0401 της αριθ. ΕΓ: οικ. 907/21-12-2017 απόφασης Ειδικού Γραμματέα Υδάτων ΦΕΚ 4664/Β/29-12-2017 περί έγκρισης 1ης αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου. Ειδικότερα οι πηγές και η τάφρος Λαψίστας ζωνοποιήθηκαν και στην μελέτη αναφέρονται επιτρεπόμενες δραστηριότητες που δεν υφίστανται σήμερα και που δεν συνάδουν με τις προστατευόμενες περιοχές.
6. Ζωνοποιούνται περιοχές που περιλαμβάνουν παρόχθια ζώνη και υδάτινο στοιχείο, π.χ. πάρκο Κατσάρη: (20) χερσαίες περιοχές σημαντικές για την τροφοληψία και την αναπαραγωγή του Κιρκινεζιού (ΖΔΟΕ – 19), ιχθυολεκάνες: (6) ΠΑΡΚΟ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΛΙΜΝΗΣ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ (ΖΔΟΕ – 05), ειδική χρήση (αεροδρόμιο): (32) ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ (ΒΔΦΠ-03), και αναφέρεται διατήρηση υφιστάμενων χρήσεων γης (τουριστικών καταλυμάτων, εμπορικών καταστημάτων, κ.λ.π.), οι οποίες όμως δεν υφίστανται.
7. Εντός της περιοχής μελέτης, περιλαμβάνονται τμήματα της Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) και του Σχεδίου Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) Μπιζανίου. Πρόκειται για περιοχές με συγκεκριμένες επιτρεπόμενες δραστηριότητες που εφαρμόζονται πλέον των 30 ετών για την ΖΟΕ και των 12 ετών για το ΣΧΟΟΑΠ. Κατά την άποψη της υπηρεσίας θα έπρεπε να εξεταστεί η επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τις εγκεκριμένες καθορισμένες χρήσεις, τυχόν απαγόρευση αυτών και όχι η εφαρμογή των άρθρων του ΠΔ-59/18 σχετικά με τις προστατευόμενες περιοχές. Και αυτό γιατί η χωρική οργάνωση των αναφερόμενων περιοχών βασίστηκε σε κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά της εποχής, καθορίζοντας χρήσεις για την βιώσιμη ανάπτυξη αυτών σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος και των περιοχών που διέπονται από ειδικό καθεστώς.
Η περιοχή (13): χερσαίες περιοχές σημαντικές για την τροφοληψία και την αναπαραγωγή του Κιρκινεζιού (ΖΔΟΕ – 12). Αποτελεί ΖΩΝΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΖΕΠ), GR2130012 NATURA 2000 ευρύτερη περιοχή πόλης Ιωαννίνων και βρίσκεται νότια του οικισμού Κολωνιατίου και ανατολικά του οικισμού Νέου Μπιζανίου. Αναφέρονται επιτρεπόμενες χρήσεις του άρθρου 14γ του ΠΔ-59/18 ΦΕΚ 114/Α/29-6-2018 περί κατηγοριών και περιεχομένου χρήσεων γης όπως ισχύει σήμερα. Η εν λόγω περιοχή εμπίπτει στις περιοχές ειδικής προστασίας (ΠΕΠ)-3 & -4 καθώς και στις περιοχές διαφύλαξης οικιστικής γης (ΠΕΠΔ)-6 & -10 του εγκεκριμένου ΣΧΟΟΑΠ Μπιζανίου.
Η περιοχή ΠΕΠ – 3 περιλαμβάνει, Περιοχές Προστασίας Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων, όπου μέχρι να γίνει οριοθέτηση σύμφωνα με τις διατάξεις της Αρχαιολογικής Νομοθεσίας, επιτρέπονται κατασκευές για τη λειτουργία, ανάδειξη και χρήση του χώρου με σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Η περιοχή ΠΕΠ – 4 αποτελεί Ζώνη Προστασίας ευρύτερης περιοχής Οχυρών Μπιζανίου και Μουσείου Βρέλλη με συγκεκριμένες επιτρεπόμενες δραστηριότητες και χρήσεις.
Αντίστοιχα η περιοχή ΠΕΠΔ -6 αποτελεί περιοχή τουρισμού και αναψυχής, όμορη των προαναφερόμενων ΠΕΠ-3 ΚΑΙ ΠΕΠ-4, ενώ το υπόλοιπο τμήμα εμπίπτει στην περιοχή ΠΕΠΔ-10: λοιπές περιοχές με απαγόρευση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων. Αυτό συνεπάγεται δυσχέρεια στην έκδοση διοικητικών πράξεων από την υπηρεσία (βεβαιώσεις χρήσεων γης, έκδοση οικοδομικών αδειών) και αναστάτωση στους φορείς και πολίτες της πόλης κατά τον προγραμματισμό ορισμένων δραστηριοτήτων.
8. Η αναφορά στην διατήρηση των χρήσεων γης προτείνεται να συνεξεταστεί με τις γενικές διατάξεις του άρθρου 26 του Ν. 2831/2000 σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 51 του Ν. 4178/2013 με σαφή αναφορά στις μη διατηρούμενες χρήσεις.
9. Στο σχέδιο διαχείρισης προτείνουμε να συμπληρωθεί στα προτεινόμενα σχέδια των παραγράφων 11 και 12, όπου γίνεται αναφορά για αποκατάσταση και ανάδειξη της παραλίμνιας περιοχής να επιτρέπεται και η ανάπλαση αυτής.
10. Προτείνεται να γίνει ιεράρχηση για τις δράσεις του σχεδίου διατήρησης και αναφορά για το μεταβατικό στάδιο της έγκρισης τους.
11. Μετά από έλεγχο διαπιστώθηκε λανθασμένη εφαρμογή των εγκεκριμένων ορίων κάποιων οριοθετημένων οικισμών, π.χ. Μάζια, Λογγάδες, Δροσοχώρι, Λιγκιάδες, Πλάτανος Χαροκοπίου, Καραδήμας, κ.λ.π. Κατά την έκδοση του ΠΔ να επανεξεταστούν τα εγκεκριμένα όρια των οικισμών και να αναφερθεί ρητά ότι τα αποτυπωμένα όρια αυτών είναι ενδεικτικά.
