Ποια είναι τα κίνητρα
Η Πορτογαλία σχεδιάζει να μετατραπεί σε παράδεισο χαμηλής φορολογίας για τους νέους ενήλικες, προσφέροντας επί μια δεκαετία φορολογικές ελαφρύνσεις σε άτομα που ξεκινούν τη σταδιοδρομία τους, σε μια προσπάθεια να σταματήσει το αυξανόμενο brain drain.
Η κεντροδεξιά κυβέρνηση της χώρας θέλει να μειώσει τη φορολογική επιβάρυνση του εισοδήματος των νέων για 10 χρόνια -συμπεριλαμβανομένου ενός πρώτου έτους κατά το οποίο δεν θα πρέπει να καταβληθεί κανένας φόρος- στο πλαίσιο ενός σχεδίου που έχει ελάχιστα προηγούμενα στην παγκόσμια δημοσιονομική πολιτική. Η πρωτοβουλία υπογραμμίζει τον επείγοντα χαρακτήρα της αντιστροφής της εξουθενωτικής εκροής νέων εργαζομένων, οι οποίοι εγκαταλείπουν μία από τις φτωχότερες οικονομίες της δυτικής Ευρώπης προς αναζήτηση καλύτερα αμειβόμενων θέσεων εργασίας στο εξωτερικό.
Ο Πορτογάλος πρωθυπουργός, Λουίς Μοντενέγκρο, ο οποίος ηγείται μιας εύθραυστης κυβέρνησης μειοψηφίας, θα παρουσιάσει σήμερα το φορολογικό σχέδιο ως μέρος του προϋπολογισμού του 2025, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι έχει αρκετές ψήφους για να το εγκρίνει το κοινοβούλιο. Εάν αποτύχει, η επιβίωση της κυβέρνησής του θα τεθεί εν αμφιβόλω.
Η κυβέρνηση της Πορτογαλίας προσπαθεί να αντιμετωπίσει έναν συνδυασμό υψηλών φόρων, χαμηλών μισθών και υψηλού κόστους στέγασης που οδηγεί πολλούς νέους με υψηλό μορφωτικό επίπεδο στη μετανάστευση. «Στόχος μας είναι πραγματικά να αυξήσουμε την ικανότητά μας να διατηρούμε τα ταλέντα, να κρατήσουμε τους νέους μας στην Πορτογαλία, εξασφαλίζοντας ότι λιγότεροι από αυτούς θα φεύγουν και ότι όσοι φεύγουν θα μπορούν να επιστρέψουν. Θέλουμε ένα φορολογικό σύστημα πιο φιλικό προς τη νεολαία» δήλωσε ο Μοντενέγκρο αυτό το καλοκαίρι.
Τι περιλαμβάνει το φορολογικό σχέδιο της Πορτογαλίας για την ανακοπή του brain drain
Σύμφωνα με την πρόταση, οι νέοι δεν θα πληρώνουν φόρο εισοδήματος κατά το πρώτο έτος εργασίας τους και θα απαλλάσσονται κατά 75% την επόμενη τριετία. Για το 5ο, 6ο και 7ο έτος εργασίας τους η φοροαπαλλαγή θα ανέρχεται στο 50% και μέχρι να συμπληρώσουν την πρώτη δεκαετία εργασίας τους, οι νέοι θα απαλλάσσονταν κατά 25% από τον φόρο εισοδήματος. Ωστόσο, το ΔΝΤ εξέφρασε αμφιβολίες σχετικά με τα φορολογικά κίνητρα για τους νέους, προειδοποιώντας ότι ο αντίκτυπος των εν λόγω φορολογικών συντελεστών είναι «αβέβαιος».
Ο Γκονζάλο Ματίας, πρόεδρος του ιδρύματος Francisco Manuel dos Santos, δήλωσε ότι είναι «απολύτως κρίσιμο» να αναχαιτιστεί η μετανάστευση των αποφοίτων των πορτογαλικών πανεπιστημίων, τα οποία είχαν λάβει μεγάλη στήριξη μέσω δημόσιων επενδύσεων. «Η Πορτογαλία έχει επενδύσει στην εκπαίδευση, αλλά αυτή η επένδυση ωφελεί χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, οι οποίες δέχονται Πορτογάλους μετανάστες», είπε. «Δεν έχει νόημα για μια φτωχή χώρα όπως η Πορτογαλία, η οποία στην πραγματικότητα επωφελήθηκε πολύ από τα ευρωπαϊκά κονδύλια και την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, να χάσει στη συνέχεια αυτή την επένδυση από τις πλουσιότερες χώρες» σημείωσε.
Ο Ματίας περιέγραψε τις προτεινόμενες φοροαπαλλαγές ως «λογικές και ισορροπημένες» αλλά δήλωσε ότι για να αλλάξει το πρόσημο του brain drain, η κυβέρνηση θα πρέπει επίσης να κάνει περισσότερα για να καταστήσει τη στέγαση προσιτή, να βοηθήσει τους νέους να βρουν εργοδότες και να μειώσει τη γραφειοκρατία. Η προηγούμενη σοσιαλιστική κυβέρνηση, η οποία έχασε τις εκλογές φέτος, εισήγαγε επίσης φοροαπαλλαγές για τους νέους, αλλά ήταν διαθέσιμες μόνο για τους πτυχιούχους πανεπιστημίων. Η πρόταση του Μοντενέγκρο θα ισχύει για όλους τους εργαζομένους κάτω των 35 ετών.
Ο Μοντενέγκρο δήλωσε σε τηλεοπτική συνέντευξη την Τρίτη ότι η πρόταση της κυβέρνησής του ήταν «μια πιο ισορροπημένη λύση από αυτό που είχαμε αρχικά», μια αναφορά στο αποτέλεσμα των συνομιλιών με τη σοσιαλιστική αντιπολίτευση που τον οδήγησαν στη μείωση της διάρκειας του προγράμματος σε 10 χρόνια από 13. Ωστόσο, η στήριξη του Σοσιαλιστικού Κόμματος στον προϋπολογισμό δεν είναι εγγυημένη, διότι αντιτίθεται στη μείωση του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις, η οποία αποτελεί επίσης μέρος των σχεδίων της κυβέρνησης.
Η Πορτογαλία είναι εδώ και πολύ καιρό μια χώρα μεταναστών. Ο αριθμός των ανθρώπων που γεννήθηκαν εκεί αλλά ζουν στο εξωτερικό είναι ίσος με το ένα τέταρτο περίπου του μόνιμου πληθυσμού της Πορτογαλίας των 10,6 εκατομμυρίων, το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Μετανάστευσης. Αλλά τα τελευταία χρόνια η αναχώρηση ταλαντούχων νέων ανθρώπων θεωρείται οικονομικό μειονέκτημα.
Φολοαπαλλαγές στους νέους ανεξαρτήτως καταγωγής ή ιθαγένειας προτείνει η Πορτογαλία
Μεταξύ 2008 και 2023, 361.000 άτομα ηλικίας μεταξύ 15 και 35 ετών εγκατέλειψαν τη χώρα, αντιπροσωπεύοντας τα δύο τρίτα του συνόλου των μεταναστών κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, σύμφωνα με το πορτογαλική στατιστική υπηρεσία.
Παρά την εκροή, ο πληθυσμός της Πορτογαλίας συνέχισε να αυξάνεται εν μέρει επειδή προσέλκυσε μετανάστες από άλλες χώρες με ένα πρόγραμμα χρυσής βίζας και φορολογικά κίνητρα για εύπορους ομογενείς, τα οποία καταργούνται σταδιακά. Οι νέες φοροαπαλλαγές για τους νέους θα είναι διαθέσιμες και σε μη Πορτογάλους πολίτες που μετακομίζουν στη χώρα. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι οι φοροαπαλλαγές για τους νέους θα κοστίσουν στο κράτος περίπου 650 εκατ. ευρώ ετησίως.
Το ΔΝΤ προειδοποίησε ότι αυτές οι μειώσεις των φορολογικών εσόδων είναι αντίθετες με τις ανάγκες της Πορτογαλίας να αποπληρώσει το δημόσιο χρέος χρηματοδοτώντας παράλληλα περισσότερες δημόσιες επενδύσεις. Ένας εργαζόμενος στην Πορτογαλία με μέσο ετήσιο μισθό περίπου 20.000 ευρώ πληρώνει σήμερα ανώτατο φορολογικό συντελεστή εισοδήματος 26%. Όποιος κερδίζει μεταξύ περίπου 21.000 και 27.000 ευρώ πληρώνει ανώτατο συντελεστή 32,75%.
*Με πληροφορίες από Financial Times
