Αλλάζει η ευρωπαϊκή άμυνα
Η ομοσπονδιακή Βουλή της Γερμανίας (Bundestag) ενέκρινε με πλειοψηφία δύο τρίτων μια μαζική αύξηση στις αμυντικές και υποδομικές δαπάνες, σηματοδοτώντας μια σεισμική μεταβολή στη γερμανική πολιτική που ενδέχεται να αναδιαμορφώσει την ευρωπαϊκή άμυνα.
Η νομοθεσία, που εγκρίθηκε την Τρίτη, προβλέπει την εξαίρεση των αμυντικών και στρατηγικών δαπανών από τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες της χώρας, καθώς και τη δημιουργία ενός ταμείου υποδομών ύψους 500 δισ. ευρώ.
Η κίνηση αυτή αποτελεί ιστορική μετατόπιση για τη Γερμανία, μια χώρα που επί δεκαετίες είχε ως πολιτική προτεραιότητα τη δημοσιονομική πειθαρχία. Η αλλαγή έρχεται καθώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία συνεχίζεται, ενώ παράλληλα η αβεβαιότητα σχετικά με τη δέσμευση των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ έχει αυξηθεί μετά τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, που άφησαν να εννοηθεί ότι ενδέχεται να επαναξιολογήσει τη στήριξη προς την ευρωπαϊκή άμυνα.
Ωστόσο, το μέτρο πρέπει ακόμη να εγκριθεί και από την Άνω Βουλή (Bundesrat), όπου απαιτείται επίσης πλειοψηφία δύο τρίτων. Η σχετική ψηφοφορία έχει προγραμματιστεί για την Παρασκευή.
Ο Φρίντριχ Μερτς, αρχιτέκτονας της πρότασης και επικρατέστερος υποψήφιος για την καγκελαρία, δήλωσε στην Bundestag ότι η Γερμανία είχε ζήσει τα τελευταία χρόνια με μια «ψευδή αίσθηση ασφάλειας».
«Η απόφαση που λαμβάνουμε σήμερα δεν είναι τίποτε λιγότερο από το πρώτο μεγάλο βήμα προς μια νέα ευρωπαϊκή αμυντική κοινότητα», τόνισε, προσθέτοντας ότι η πρωτοβουλία περιλαμβάνει και χώρες που «δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Παρά τις αρχικές ανησυχίες για πιθανή οριακή διαφορά στην ψηφοφορία, η πρόταση εγκρίθηκε τελικά με 513 ψήφους υπέρ και 207 κατά, υπερβαίνοντας άνετα το απαιτούμενο όριο των δύο τρίτων.
Η νομοθεσία προβλέπει ότι οι αμυντικές δαπάνες εξαιρούνται από τον γερμανικό “φρένο χρέους”, έναν συνταγματικό περιορισμό που περιορίζει το ομοσπονδιακό έλλειμμα στο 0,35% του ΑΕΠ.
Ο Μερτς, του οποίου το κόμμα CDU κέρδισε τις γερμανικές γενικές εκλογές τον περασμένο μήνα, προώθησε γρήγορα τα μέτρα μετά τη νίκη του. Σε συνέντευξή του την Κυριακή, αναφέρθηκε στην πιθανότητα οι ΗΠΑ να μειώσουν τη στρατιωτική τους στήριξη προς την Ευρώπη και στις πρόσφατες επαφές του Τραμπ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, σημειώνοντας ότι «η κατάσταση έχει επιδεινωθεί τις τελευταίες εβδομάδες».
«Γι’ αυτό πρέπει να δράσουμε γρήγορα», τόνισε σε συνέντευξή του στο δημόσιο δίκτυο ARD.
Η ψήφιση των μέτρων θεωρείται μεγάλη πολιτική νίκη για τον Μερτς, καθώς, μόλις αναλάβει την καγκελαρία, θα έχει στη διάθεσή του εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ για επενδύσεις στο κράτος – κάτι που στη Γερμανία πολλοί αποκαλούν «δημοσιονομικό μπαζούκα».
Επιπλέον, η απόφαση έχει σημαντικές επιπτώσεις για την Ουκρανία. Το σχέδιο που εγκρίθηκε από την Bundestag προβλέπει την εξαίρεση από το φρένο χρέους και των δαπανών για την υποστήριξη κρατών που δέχονται επίθεση κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Αυτό σημαίνει ότι ο απερχόμενος καγκελάριος Όλαφ Σολτς θα μπορέσει να εγκρίνει άμεση στρατιωτική και οικονομική βοήθεια ύψους 3 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία ήδη από την επόμενη εβδομάδα.
Ο Μερτς επέλεξε να προωθήσει τις αλλαγές μέσω του παλαιού Κοινοβουλίου, γνωρίζοντας ότι η αριθμητική των ψήφων είναι πιο ευνοϊκή τώρα από ό,τι μετά τις 25 Μαρτίου, όταν θα ξεκινήσει η νέα κοινοβουλευτική περίοδος.
Ωστόσο, οι προτάσεις του αντιμετωπίζουν σφοδρές αντιδράσεις από τα άκρα του πολιτικού φάσματος. Τanto η ακροδεξιά AfD όσο και η ακροαριστερή Linke, που σημείωσαν ισχυρές επιδόσεις στις εκλογές του Φεβρουαρίου, τάσσονται κατά του σχεδίου.
Παράλληλα, ο Μερτς δεν έχει ακόμη καταλήξει σε συμφωνία συνασπισμού για τον σχηματισμό κυβέρνησης μετά τη νίκη του στις εκλογές και έχει θέσει ως στόχο την ανάληψη της διακυβέρνησης έως το Πάσχα. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό συνασπισμών στη Γερμανία συχνά διαρκούν μήνες, γεγονός που μπορεί να καθυστερήσει την ανάληψη των καθηκόντων του.
