Η υποχρέωση της πόλης να είναι για όλους
Λείψαμε την τελευταία εβδομάδα σε ένα ταξίδι στο Ταλίν και το Ελσίνκι. Πολλές εμπειρίες, πολλές εικόνες, σκέψεις, και θα δούμε πώς θα μπορούσαν να σχηματοποιηθούν σε κάτι περισσότερο από μία ταξιδιωτική ανάμνηση που σε μεγάλο βαθμό είναι υποκειμενική. Υπάρχει, όμως, πάντα στα ταξίδια κι ένα σημείο τομής που συναντώνται οι προσωπικές εμπειρίες με τη συλλογική ζωή και δίνουν πολιτικά και κοινωνικά συμπεράσματα χρήσιμα για τις ζωές ή έστω σημαντικά ως συμβολές σε έναν ανοιχτό δημόσιο διάλογο που είναι αναγκαίος για το πώς πρέπει να είναι η ζωή στις πόλεις, πώς μπορούν να είναι οι πόλεις μας. Θα γράψουμε κι άλλα τις επόμενες ημέρες.
Περιορίζομαι εδώ σε ένα στοιχείο και μόνο. Στο Ελσίνκι, αλλά και στο Ταλίν, έβλεπες παντού ανθρώπους που χρησιμοποιούσαν βοηθήματα για να κινούνται, από μπατόν και μπαστούνια ως μηχανισμούς με ρόδες και αμαξίδια. Άνθρωποι κυρίως άνω των 60, ηλικιωμένοι και υπερήλικες, που περπατούσαν και κινούνταν παντού, στους δρόμους, τις πλατείες, τα μέσα συγκοινωνιών, τα μουσεία. Και σε πολλά σημεία εξ αυτών που διέθεταν και κυλιόμενες σκάλες και ιμάντες μετακίνησης, γνωστούς περισσότερο από τα αεροδρόμια, αλλά εδώ σε χρήση και σε δημόσια κτίρια, πολυκαταστήματα κλπ.
Είναι γνωστό ίσως, ότι οι Έλληνες ανακαλύπτουν όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό ότι οι άλλες χώρες «έχουν πολλά άτομα με αναπηρία». Που φυσικά δεν έχουν περισσότερα κατ΄ ανάγκη από την Ελλάδα, αλλά φαίνονται περισσότερο γιατί δεν μένουν στο σπίτι, γιατί υπάρχουν οι συνθήκες για να κινηθούν, όπως ισχύει και για κάθε εμποδιζόμενο άτομο που είναι ένας καλύτερος όρος για να καλύπτει κάθε πιθανό περιορισμό στην κίνηση.
Κι αυτό που έχει σημασία να σκεφτούμε δεν είναι μόνο το αίσθημα ελευθερίας που έχει ο πολίτης να βιώνει το δικαίωμά του στην πόλη, κάθε πολίτης, αλλά η υποχρέωση που αισθάνεται να έχει η πόλη η ίδια και η Πολιτεία, να του παρέχουν τη δυνατότητα να ασκεί τα δικαιώματά του.
Γιατί αυτή η υποχρέωση εκφράζεται με πολιτικές συγκεκριμένες. Η πόλη έχει πλατείες και πεζοδρόμια, έχει ελεύθερους χώρους, έχει όλα τα μέσα μεταφοράς από τρένα και τραμ ως λεωφορεία, ποδήλατα και πατίνια, τα συνδέει όλα με ψηφιακές εφαρμογές και τεχνολογία που αυξάνει την προσβασιμότητα και εν τέλει λειτουργεί υπέρ του πολίτη. Με τη λογική ίσως ότι επωφελείται κι από την κίνησή του, από την εργασία του, από τη συμμετοχή του στην παραγωγική ζωή. Ναι, η συμμετοχή του πολίτη είναι επωφελής για πολλές πλευρές. Αλλά, αυτό είναι η πόλη, ένας παλμός ζωής.
Κι ένα τελευταίο. Δεν μπορεί να ήταν τυχαίο που στο Ταλίν, στα πιο κεντρικά σημεία των δρόμων ανάμεσα σε αυτοκίνητα, κόσμο και λεωφορεία και τραμ, έβλεπες και οχτάχρονα παιδιά να γυρνάνε μόνα τους από το σχολείο με τα κράνη τους, το πατίνι τους ή με τα πόδια. Η πόλη που είναι για τα παιδιά και τους νέους είναι μια πόλη που έχει μέλλον για όλους μας.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
Από την εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» στις 4-7-2025
