Στη δύσκολη μεταβατική περίοδο από την παιδική στην εφηβική ηλικία η ψυχική ισορροπία του παιδιού είναι εύθραυστη και το ίδιο ευάλωτο.
Σε συνδυασμό με όλες τις πιθανές παρεμβάσεις που ανήσυχος γονιός θα επιχειρήσει, υπάρχει κάτι πολύ απλό που αφορά την καθημερινη ρουτίνα του παιδιού και μπορεί να κάνει τη διαφορά
Στη μεταβατική περίοδο της προεφηβείας τα παιδιά είναι αρκετά ευάλωτα στην ανάπτυξη προβλημάτων ψυχικής υγείας όπως οι αγχώδεις διαταραχές και η κατάθλιψη.
Πρόκειται για μια δύσκολη περιοδο και τα περισσότερα παιδιά χρειάζονται κάποιου είδους υποστήριξη για να διέλθουν αυτή τη μεταβαση αλώβητα. Ίσως δεν το έχετε σκεφτεί αλλά η βελτίωση της ποιότητας του ύπνου του παιδιού μπορεί να αποτελέσει ένα καλό εργαλείο υποστήριξης προς την κατεύθυνση αυτή.
Ο επαρκής, καλής ποιότητας ύπνος είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική υγεία και ευεξία όλων ανεξαρτήτως ηλικίας. Από την άλλη πλευρά, οι διαταραχές ύπνου, όπως η αϋπνία, οι συχνοί εφιάλτες και η δύσπνοια κατά τη διάρκεια του ύπνου συνδέονται με χειρότερη ψυχική υγεία.
Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο JAMA Psychiatry, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης επιχείρησαν να κατανοήσουν το ρόλο μιας σειράς προβλημάτων ύπνου στη συναισθηματική και συμπεριφορική ευεξία των παιδιών στην προεφηβεία.
Ανέλυσαν δεδομένα από μια διαχρονική μελέτη σε περισσότερα από 10.000 παιδιά και τους γονείς ή τους φροντιστές τους, η οποία αξιολόγησε παιδιά όταν ήταν 9 – 11 ετών καθώς και μετά από δύο χρόνια, όταν ήταν 11-13 ετών.
Οι γονείς και οι φροντιστές ρωτήθηκαν για την ποιότητα του ύπνου των παιδιών, τυχόν αλλαγές και προβλήματα καθώς και για συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν τα παιδιά. Εν συνεχεία τα παιδιά κατηγοριοποιήθηκαν σε ομάδες ύπνου με βάση τον τύπο και τη σοβαρότητα των προβλημάτων ύπνου που αντιμετώπιζαν.
Για παράδειγμα, ένας στους τέσσερις προέφηβους παρουσίασε ήπια διαταραχή ύπνου, ενώ η πλειονότητα (περίπου δύο στους πέντε προέφηβους ή 42%) παρουσίασε μέτρια επίπεδα μιας σειράς προβλημάτων.
Μια μειοψηφία αντιμετώπισε δυσκολίες ειδικά στο να αποκοιμηθεί και να παραμείνουν κοιμισμένοι (περίπου ένας στους επτά, ή 16%), ή υψηλά επίπεδα προβλημάτων γενικά (17%).
Παρατηρήθηκε ότι οι ομάδες με τα πιο σοβαρά προβλήματα ύπνου ανέφεραν μεγαλύτερες συναισθηματικές και συμπεριφορικές δυσκολίες που κυμαίνονται από κοινωνική απόσυρση και άγχος έως επιθετικότητα και παραβίαση των κανόνων.
Όταν οι έφηβοι αξιολογήθηκαν δύο χρόνια αργότερα, υπήρξε μια αξιοσημείωτη αλλαγή στον επιπολασμό των προβλημάτων ύπνου που αντιμετωπίζαν συνολικά.
Ο αριθμός των νεαρών εφήβων που αντιμετώπιζαν δυσκολίες στην έλευση ύπνου αποτελούσε πλέον το ένα τρίτο του δείγματος και το ένα τρίτο αντιμετώπιζε ήπια προβλήματα.
Αντίθετα, ένας στους πέντε αντιμετώπισε μέτριας έντασης και διαφορετικά προβλήματα υπνου (από 42%).
Για τους περισσότερους εφήβους δεν άλλαξαν πολλά στο μοτίβο του ύπνου τους κατά τη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου. Ωστόσο, μια μειοψηφία παρουσίασε βελτιώσεις ή επιδείνωση στον ύπνο τους. Συγκεκριμένα, όταν οι έφηβοι αντιμετώπισαν αύξηση διαταραχών ύπνου παρουσίασαν επίσης και αυξήσεις τόσο σε συναισθηματικά όσο και σε προβλήματα συμπεριφοράς.
Αυτή η επίδραση ήταν πολύ ισχυρότερη για συναισθηματικά προβλήματα (όπως συναισθήματα άγχους ή καταθλιπτική διάθεση), υπογραμμίζοντας τη σημασία του επαρκούς ύπνου για τη συναισθηματική ευεξία των εφήβων.
Όταν τα προβλήματα ύπνου των εφήβων βελτιώθηκαν, βελτιώθηκε εξίσου και η ψυχική τους υγεία.
Τα ευρήματα αυτά υποδεικνύουν ότι η αντιμετώπιση των διαταραχών ύπνου θα μπορούσε να είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας σε εφήβους.
Άλλες έρευνες δείχνουν ότι ο καλός ύπνος υποστηρίζει τη σωματική υγεία, τις σχολικές επιδόσεις και τη γνωστική ικανότητα και μπορεί να μειώσει επικίνδυνες συμπεριφορές όπως η χρήση επικίνδυνων ουσιών και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ.
Ο καλός ύπνος μπορεί επίσης να επιτευχθεί με τις κατάλληλες παρεμβάσεις – η έρευνα δείχνει ότι σε οικογένειες όπου οι γονείς κοιμούνται καλά, οι έφηβοι είναι επίσης πιο πιθανό να κοιμηθούν καλά τη νύχτα.
Εάν θέλετε να βοηθήσετε το παιδί να κοιμάται καλά οι παρακάτω συμβουλές θα βοηθήσουν:
- Η τακτική σωματική δραστηριότητα και η έκθεση στο φως της ημέρας μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού των εφήβων
- Ενθαρρύνετε τον έφηβο να αποφεύγει την καφεΐνη τα απογεύματα και τα βράδια.
- Ζητήστε του να χαλαρώσει με μια ήρεμη δραστηριότητα πριν κοιμηθεί
- Ενθαρρύνετε ένα τακτικό πρόγραμμα ύπνου
- Ζητήστε ιατρική συμβουλή για τυχόν προβλήματα ύπνου
Να θυμάστε ακόμη, ότι αξίζει να πείτε «όχι» σε αυτά τα επιπλέον 15 λεπτά στο κινητό ή «μόνο πέντε λεπτά ακόμη» τηλεόρασης, προκειμένου να εξασφαλίσετε ότι οι έφηβοι σας θα κοιμούνται καλά.
