Πώς μπορούν τα Γιάννενα να γίνουν μια ανοιχτή πόλη; Είναι μία ανοιχτή πόλη; Πρόκειται για ένα καλό ερώτημα με την έννοια ότι γεννά γόνιμες απαντήσεις και επαναπροσδιορίζει τη σχέση μας με την πόλη που ζούμε.
Δεν ανήκει όμως στη σφαίρα του πολιτικού όπως το αντιλαμβανόμαστε όταν καλούμαστε να συζητήσουμε τα έργα που χρειάζονται ή τις προοπτικές της πόλης.
Κατά παράδοση άλλωστε, τοπική πολιτική σημαίνει έργα και αλλαγές που έχουν ένα χειροπιαστό αποτύπωμα και όχι έννοιες που καλά καλά δεν γίνονται κατανοητές.
Ανοιχτή πόλη σημαίνει κατ’ αρχάς ότι συμπεριλαμβάνει τους τρόπους ζωής όλων, χωρίς περιορισμούς και διαφορετική αντιμετώπιση. Η ανοιχτή πόλη είναι μία πόλη της συμπερίληψης και όχι απλώς της ανοχής στο διαφορετικό. Θεωρεί κάθε πολίτη ξεχωριστό, σέβεται την υποκειμενικότητά του και διαμορφώνει πολιτικές που να τον περιλαμβάνουν. Πώς όμως επικρατεί μία τάση, πώς λαμβάνεται μία απόφαση που να υπερβαίνει τις ατομικότητες και να προωθεί το δημόσιο συμφέρον;
Εκεί είναι που έχουν σημασία οι αξίες. Πολιτικές που δεν έχουν μέσα τους αξίες, δεν προάγουν τη δημοκρατία και το κοινό καλό. Και οι αξίες είναι κατά βάση γνωστές. Τις ξέρουμε από την αρχαία Αθήνα ως τις μέρες μας με τον Διαφωτισμό. Είναι η ισότητα, η αδελφότητα, η δικαιοσύνη. Αλλά και η αρετή, το κοινό καλό, η δημοκρατία ως πρόταγμα, ο σεβασμός, η καλοσύνη. Είναι η αντίθεση στον ρατσισμό, στον διαχωρισμό, την ανισότητα, την επίθεση, τη βία, την αγένεια.
Δεν είναι τόσο δύσκολο να βρούμε τις αξίες που απαιτούνται. Ακόμα και τα μικρά παιδιά τις διδάσκονται στα σχολεία. Δύσκολο είναι να τις κάνεις πολιτικές, να βρεις τρόπους να αποκτούν υλικό βάρος.
Εκεί είναι που έρχεται ο ορισμός της «ανοιχτής πόλης». Η ανοιχτή πόλη στηρίζεται στους πολίτες της, έχει ως όχημα της αξίες και κοιτάει σε έναν ανοιχτό ορίζοντα όπου το καλό αχνοφαίνεται ως στόχος στο βάθος. Η ανοιχτή πόλη είναι ο δρόμος προς αυτόν τον στόχο.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
