Πού βρίσκεται, τι εξυπηρετεί
Στο Αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ υπάρχει ένα χωριό όπου η ατμόσφαιρα είναι υπερβολικά καθαρή, το Wi-Fi απαγορεύεται και όλα τα κτήρια είναι ξεκλείδωτα στην περίπτωση που κάποιος πρέπει να ξεφύγει από πολική αρκούδα.
Ο μικρός οικισμός του Ny-Ålesund, με πληθυσμό μόλις 45 κατοίκων το χειμώνα και πάνω από 150 το καλοκαίρι, βρίσκεται περίπου 1.230 χιλιόμετρα από τον Βόρειο Πόλο και είναι ο βορειότερος, μονίμως κατοικημένος στη Γη.
Η πλειονότητα των κατοίκων του οικισμού είναι επιστήμονες – και βρίσκονται εκεί ακριβώς γι’αυτόν τον λόγο: την ατμόσφαιρα της περιοχής.
Το 1989, χτίστηκε ένας ερευνητικός σταθμός σε ύψος 472 μέτρων στο Zeppelinfjellet προκειμένου να παρακολουθείται και να καταγράφεται από τους επιστήμονες η ατμοσφαιρική ρύπανση.
Μεταγενέστερα, το Zeppelin Observatory, όπως ονομάστηκε ο σταθμός έρευνας, έγινε ένα κρίσιμο σημείο μέτρησης των επιπέδων αερίων του θερμοκηπίου, κύριου παράγοντα της κλιματικής αλλαγής.
Ωστόσο, ακόμη και σ’αυτή την ατμοσφαιρικά αγνή γωνιά της γης, η ποιότητα του αέρα φαίνεται πως αλλάζει.
Τα σποραδικά ατμοσφαιρικά ρεύματα που μεταφέρουν αέρα από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, κουβαλούν ρύπανση μαζί τους. Οι ερευνητές παρατηρούν αύξηση στα επίπεδα συγκεκριμένων ρυπογόνων, ενώ καταγράφουν «ανησυχητικά» δείγματα νέων τύπων ρύπανσης που μεταφέρονται μέσω ανέμου στην περιοχή.
«Το Παρατηρητήριο Ζέπελιν βρίσκεται σε ένα απομακρυσμένο και παρθένο περιβάλλον, μακριά από τις βασικές πηγές ρύπανσης. Αν μπορείς να τη μετρήσεις εδώ, ξέρεις πως ήδη υπάρχει παγκόσμια εξάπλωση. Αυτή είναι μια καλή περιοχή για τη μελέτη της μεταβαλλόμενης ατμόσφαιρας» λέει ο Όβε Χέρμανσεν, επιστήμονας στο Παρατηρητήριο και στο Νορβηγικό Ινστιτούτο για Ατμοσφαιρική Έρευνα.
Το Ζέπελιν μπορεί επίσης να παράσχει έγκαιρη προειδοποίηση των αλλαγών που συντελούνται στην ατμόσφαιρα.
Τα επίπεδα του μεθανίου γύρω από το Ζέπελιν, για παράδειγμα, έχουν αυξηθεί από το 2005, φτάνοντας σε ποσοστά ρεκόρ το 2019.
Δέκα ημέρες μετά το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα, το 20111, τα ραδιονουκλεΐδια, που παράγονται από τον αντιδραστήρα σχάσης τής εγκατάστασης, ανιχνεύθηκαν στην ατμόσφαιρα του Zeppelinfjellet. Αυτό απέδειξε πως τα ραδιοενεργά σωματίδια μεταφέρθηκαν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά μέσα σε λίγες ημέρες.
Προσφάτως, οι ερευνητές πρόσεξαν αύξηση στα επίπεδα μικροπλαστικών στα δείγματα χιονιού στις απομονωμένες περιοχές της Αρκτικής, κάτι που υποδήλωνε πως είχαν μεταφερθεί εκεί μέσω της ατμόσφαιρας.
«Μικροσκοπικά σωματίδια μικροπλαστικών μπορούν να ταξιδέψουν σημαντική απόσταση μέσω αέρα, όπως ακριβώς κι άλλα σωματίδια που ήδη μετράμε στο Ζέπελιν. Με τη διαφορά πως τα μικροπλαστικά είναι εντελώς ανθρωπογενή, περιέχουν πολύ ανθεκτικά πολυμερή και μίξεις χημικών, εκ των οποίων κάποια πολύ τοξικά» σημειώνει ο Ντόρτε Χάρζκε, ερευνητής στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Ατμοσφαιρικής Έρευνας.
Με πληροφορίες από BBC
