Από τότε που εμφανίστηκαν τα πρώτα κρούσματα του κορωνοϊού (COVID-19) στην κινεζική πόλη Γουχάν τον περασμένο Δεκέμβριο, υπήρξαν πολλές εικασίες – και παραπληροφόρηση – σχετικά με την προέλευση του ιού.
Παρόλο που οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι η γέννηση του ιού μπορεί να προέρχεται από μια αγορά στη Γουχάν, όταν ένα νοσούν ζώο καταναλώθηκε ή σφαγιάστηκε και διαχύθηκε στον ανθρώπινο πληθυσμό από εκεί, η παραπληροφόρηση για την προέλευση του ιού επιμένει να εξαπλώνεται.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα την προέλευση του κορωνοϊού και τι μπορεί να γίνει για να σταματήσει η μελλοντική εξάπλωση ασθενειών από ζώα σε ανθρώπους, οι οργανώσεις WildlifeConservationSociety (WCS) και GlobalWildlifeConservation-που δραστηριοποιούνται στην διατήρηση της άγριας ζωής- παρέχοντας τακτικές ενημερώσεις σχετικά με θέματα που συνδέουν την άγρια φύση και τον COVID-19 δίνουν απαντήσεις σε μερικές από τις πιο συνηθισμένες φήμες σχετικά με την ασθένεια.
Αυτές αφορούν από το λανθασμένο σενάριο που θέλει τον ιό να κατασκευάστηκε σε εργαστήριο, έως το αβάσιμο που ισχυρίζεται ότι γνωρίζουμε με πλήρη βεβαιότητα ποιος ζώο ξενιστής πέρασε την ασθένεια στους ανθρώπους.
«Είναι πολύ πιθανό ότι ο εξελικτικός ξενιστής ήταν μια νυχτερίδα.Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι πώς έφτασε ο ιός στον άνθρωπο», δήλωσε στον ιστότοπο Mongabay ο Κρις Βάλζερ, εκτελεστικός διευθυντής υγείας στην WCS.
Η μετάδοση
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι ο ιός πέρασε στον άνθρωπο μέσω ενός άλλου ζώου.Και τα πανγκολίνο που «κατηγορήθηκαν» γι’ αυτό -ένα από τα πιο εμπορεύσιμα ζώα στον κόσμο- δεν έχει επιβεβαιωθεί ότι ήταν ο ενδιάμεσος ξενιστής του ιού.
Οι κορωνοϊοί είναι μια ομάδα ιών με εξαιρετικά υψηλά ποσοστά μετάλλαξης. Είναι γνωστό ότι υπάρχουν σε νυχτερίδες, τρωκτικά, καμήλες και άγρια αιλουροειδή, ζώα πρωταρχικά για το άλμα από τους ζωικούς ξενιστές στους ανθρώπους.
Οι επιστημονικές έρευνες καταδεικνύουν ότι ο ιός που προκάλεσε το ξέσπασμα του Αναπνευστικού Συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS-CoV) το 2012 προήλθε από καμήλες και ο ότι ο ιός που προκάλεσε το Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS) από το 2002 έως το 2004 προήλθε από ένα αιλουροειδές, τη σιβέτα. Και οι δύο κατηγοριοποιούνται ως κορωνοϊοί.
Οι ιοί μεταλλάσσονται φυσιολογικά και είναι σε θέση να ανασυνδυαστούν, μοιράζοντας διαφορετικά συστατικά για να δημιουργήσουν νέους ιούς. Έτσι, το εμπόριο των άγριων ζώων που καταλήγουν σε αγορές κρέατος, όπου πολλαπλά ζωντανά είδη συνυπάρχουν και σφαγιάζονται στις ίδιες επιφάνειες και σε παντελώς ανθυγιεινές συνθήκες, αποδεικνύεται ένα τέλειο έδαφος αναπαραγωγής για νέα παθογόνα.
«Τα ζώα συλλαμβάνονται σε άγρια κατάσταση ή εναλλακτικά εκτρέφονται σε μια επονομαζόμενη φάρμα άγριων ζώων και μεταφέρονται σε μια αγορά όπου αλληλεπιδρούν με άλλα είδη από άλλες τοποθεσίες», δήλωσε ο Βάλζερ.
«Εδώ, τα άγρια ζώα περιορίζονται σε αγχωτικές συνθήκες, ανταλλάσσοντας τα περιττώματά τους και έτσι τους ιούς, πριν σφαγιαστούν επιτόπου. Αυτό επιτρέπει την έκθεση του αίματος και των οργάνων των άγριων ζώων και αυξάνει τη διεπαφή με τον άνθρωπο».
«Εάν βάζετε αρκετά είδη μαζί και τους επιτρέπετε να μοιράζονται τους ιούς και στη συνέχεια έρχονται πολλά άτομα σε επαφή με τα ζώα και τα μέρη τους, τότε απλά θα έχετε έναν ιό που μπορεί να εισέλθει σε ένα ανθρώπινο κύτταρο και να αναπαραχθεί και, σε πιο σπάνιες φορές, να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο», εξήγησε ο ίδιος.
Δεδομένων των σαφών κινδύνων που προκύπτουν τόσο για την ανθρώπινη υγεία όσο και για τη βιοποικιλότητα, οι επιστήμονες των δύο οργανώσεων ζητούν τη μόνιμη απαγόρευση της εμπορίας άγριων ζώων και των αγορών κρέατος ζωντανών ζώων.
Ποτέ ξανά
Η επιδημία του COVID-19 μπορεί να αποτελέσει την αιχμή για να δοθεί ένας τέλος στην απαράδεκτη εμπορία άγριων ζώων στη νοτιοανατολική Ασία. Κι αν μη τι άλλο, είναι ενθαρρυντικό το ότι η Κίνα ανακοίνωσε την απαγόρευση της κατανάλωσης άγριων ζώων και το Βιετνάμ ακολούθησε την απαγόρευση τόσο του εμπορίου, όσο και της κατανάλωσής τους.
«Λαμβάνοντας το προβάδισμα της Κίνας, πιστεύω ότι θα υπάρξει φαινόμενο ντόμινο στην περιοχή, καθώς όλες αυτές οι γειτονικές χώρες είναι πολύ αλληλένδετες και οι αγορές τους συνδέονται», δήλωσε ο Βάλζερ.
Τώρα, αυτές οι χώρες έθεσαν σε εφαρμογή νομοθεσία για τα άγρια ζώα και ρωτούν για τους ρυθμιστικούς κανόνες που πρέπει να εντάξουν για την άγρια φύση. Η προσοχή του κοινού για τον κορωνοϊό μπορεί να εξασθενίσει γρήγορα. Αλλά από τη στιγμή που υπάρχει νομοθεσία, θα είναι εκεί για να μείνει , διευκρίνισε.
Η Καμπότζη, το Λάος και η Ινδονησία δεν έχουν κάνει κάποια επίσημη δήλωση σχετικά με τις απαγορεύσεις, αλλά εξετάζουν την εισαγωγή νομοθεσίας για το εμπόριο άγριων ζώων.
Αυτό που απαιτείται αυτή τη στιγμή είναι η μια χώρα μετά την άλλη που επιμένουν στην αφαίμαξη της άγριας φύσης να αποτρέψουν μελλοντικές εστίες ιών απαγορεύοντας το εμπόριο και την κατανάλωση άγριων ζώων.
Ακόμη και αν μόνο μία χώρα συνεχίσει να επιτρέπει το εμπόριο άγριων ζώων, οι κοινότητες σε όλο τον κόσμο θα συνεχίζουν να υποφέρουν και να πληρώνουν το τίμημα.
