Αν αύριο το πρωί έβγαινε ένα εμβόλιο για τον κορωνοϊό, θα έτρεχαν όλοι να το κάνουν; Αν κρίνουμε από τη συμμετοχή στους εμβολιασμούς τους άλλους, για ασθένειες πιο γνωστές, προφανώς όχι. Πολλοί θα περιμένουν πρώτα να δουν τι αποτελέσματα θα έχει σε όσους το κάνουν, ώστε να θεωρούν ότι είναι πιο ασφαλείς. Αυτή είναι μία γενικευμένη νοοτροπία για τα εμβόλια, λαθεμένη βέβαια όπως ξέρουμε από την περίπτωση της γρίπης για την οποία επίσης δεν εμβολιάζονται όσοι είναι δυνητικά απειλούμενοι.
Από την άλλη, αν πας σήμερα σε έναν κλειστό χώρο, ένα κατάστημα, θα δεις ότι πολλές φορές ούτε οι πωλητές, ούτε οι επισκέπτες φοράνε μάσκες. Κάτι που σημαίνει ότι νιώθουν κάποιο είδος ασφάλειας ή εφησυχασμού που πηγάζει προφανώς από τον πολύ χαμηλό ρυθμό μετάδοσης της νόσου στη χώρα μας. Την ίδια ώρα, οι ίδιοι άνθρωποι ίσως να ανησυχούν από τις ειδήσεις για αύξηση των κρουσμάτων ή την είσοδο στη χώρα ασθενών τουριστών. Ακόμα όμως κι αν έκλειναν τα σύνορα, πάλι μάσκες δεν θα φορούσαν στα καταστήματα και τα γραφεία.
Δεν είναι κάπως αντιφατικές αυτές οι συμπεριφορές; Προφανώς και είναι. Και είναι κατ’ αρχάς γιατί προκύπτουν από τις ανθρώπινες αδυναμίες. Όλοι μας είμαστε αδύναμοι, ας το παραδεχθούμε. Αλλά και όλοι μας είμαστε ικανοί να πράξουμε το σωστό. Το γιατί δεν το πράττουμε δεν είναι τελικά θέμα ατομικής ευθύνης ή μόνο θέμα ατομικής ευθύνης. Είναι θέμα πολιτικής. Κι εδώ είναι που πάσχει πολιτικά η χώρα μας. Πάσχει γιατί δεν έχει προωθήσει πολιτικές αλληλεγγύης και αλληλοπροστασίας των ανθρώπων. Γιατί δεν προωθεί πολιτικές συλλογικής αντιμετώπισης των προβλημάτων. Η αλληλεγγύη και η συλλογικότητα είναι που πάνε πιο μπροστά την ατομική ευθύνη, η οποία από μόνη της δεν αρκεί. Γιατί δεν είναι θέμα μόνο τι κάνει ο καθένας, όταν ο καθένας μπορεί απλώς να σκέφτεται μέχρι τα δικά του όρια και συμφέροντα. Είναι και τι σκεφτόμαστε και όλοι μαζί, ως κοινό υποκείμενο συλλογικής δράσης. Τότε μόνο γίνεται αποτελεσματική η πολιτική υπεράσπισης όλων. Αλλά η συλλογικότητα είναι μία δύσκολη πολιτική. Γι’ αυτό άλλωστε και την αποφεύγουμε συστηματικά στη χώρα μας.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
