Η ανοσοθεραπεία βοηθά να αυξηθούν σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης, με διατήρηση της ποιότητας ζωής για ασθενείς με διάφορους τύπους όγκων, και σε ορισμένες περιπτώσεις καταργεί την ανάγκη για χημειοθεραπεία.
Στα εντυπωσιακά ευρήματα της επιστήμης για τη χρήση της ανοσοθεραπείας στην ογκολογία έρχονται να προστεθούν τα αποτελέσματα τριών μελετών που ανακοινώθηκαν στο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ιατρικής Ογκολογίας (ESMO 2019), επιβεβαιώνοντας τις προσδοκίες των ειδικών και των ασθενών. Οι τρεις μελέτες αφορούν ασθενείς με καρκίνο με διαφορετικούς τύπους όγκων, συγκεκριμένα τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (που αντιπροσωπεύει το 85% όλων των περιστατικών καρκίνου του πνεύμονα), το μελάνωμα σταδίου ΙΙΙ ή IV μετά από πλήρη χειρουργική εξαίρεση και το προχωρημένο μεταστατικό μελάνωμα. Τα αποτελέσματα, επίσης, κατέδειξαν ότι η διπλή θεραπεία με δύο ανοσοθεραπευτικούς παράγοντες έχει μεγαλύτερα οφέλη για τους ασθενείς, σηκώνοντας ακόμα ψηλότερα τον πήχη των μεγάλων προσδοκιών για σημαντική παράταση της επιβίωσης με ποιότητα ζωής.
Σχετικά με τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, η μελέτη Φάσης 3 CheckMate-227 αξιολόγησε μια διπλή ανοσοθεραπεία με nivolumab σε συνδυασμό με χαμηλή δόση ipilimumab ως θεραπεία πρώτης γραμμής σε ασθενείς με προχωρημένη μορφή της νόσου. Ο συνδυασμός nivolumab με χαμηλή δόση ipilimumab πέτυχε μεγαλύτερο όφελος σε σύγκριση με τη χημειοθεραπεία, ανεξαρτήτως της έκφρασης του υποδοχέα PD-L1. Το ποσοστό διετούς επιβίωσης για τους ασθενείς που έλαβαν το συνδυαστικό σχήμα θεραπείας ήταν 33%, ενώ με τη χημειοθεραπεία 23%.
Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα αντιπροσωπεύουν την πρώτη και μοναδική μέχρι τώρα φορά που μια διπλή ανοσο-ογκολογική θεραπεία καταδεικνύει ανώτερη συνολική επιβίωση έναντι της χημειοθεραπείας στην πρώτη γραμμή προχωρημένου μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα. Σχολιάζοντας τα ευρήματα, ο ερευνητής Martin Reck από την Πνευμονολογική Κλινική Grosshansdorf του Γερμανικού Κέντρου Ερευνών για τον Πνεύμονα, που συμμετείχε στη μελέτη, τόνισε πως η διπλή ανοσο-ογκολογική θεραπεία έχει τη δυνατότητα να παρέχει ανταποκρίσεις με διάρκεια, βάθος και ξεκάθαρο όφελος επιβίωσης στην πρώτη γραμμή θεραπείας του προχωρημένου μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, χωρίς να είναι απαραίτητη η λήψη χημειοθεραπείας.
Η δεύτερη μελέτη Φάσης 3 CheckMate-238, με ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική εξαίρεση μελανώματος υψηλού κινδύνου, έδειξε ότι η επικουρική θεραπεία με nivolumab εξακολουθεί να καταδεικνύει παρατεταμένη επιβίωση, χωρίς υποτροπή της νόσου, στα τρία έτη. «Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική εξαίρεση προχωρημένου μελανώματος με υψηλό κίνδυνο υποτροπής, τα συγκεκριμένα δεδομένα είναι ιδιαιτέρως σημαντικά. Παρέχουν πρόσθετη υποστήριξη, καταδεικνύοντας τα μακροπρόθεσμα οφέλη της επικουρικής θεραπείας με nivolumab στη μείωση των υποτροπών της νόσου» επισήμανε ο Jeffrey S. Weber, ερευνητής της μελέτης CheckMate-238 και αναπληρωτής διευθυντής στο Κέντρο Καρκίνου Perlmutter του Ιατρικού Κέντρου Langone του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
Ειδικότερα, στα τρία έτη παρακολούθησης, το nivolumab εξακολουθεί να καταδεικνύει ανώτερη επιβίωση χωρίς υποτροπή της νόσου, με ποσοστό επιβίωσης χωρίς υποτροπή της νόσου 58% και 45% αντίστοιχα για την ανοσοθεραπεία με ipilimumab. Παράλληλα, εξακολουθεί να παρατηρείται όφελος ως προς την επιβίωση χωρίς υποτροπή, σε σχέση με τις απομακρυσμένες μεταστάσεις, βάσει των σταδίων της νόσου, της κατάστασης μετάλλαξης στο γονίδιο BRAF και της έκφρασης του υποδοχέα PD-L1.
Η τελευταία ανακοίνωση που ήρθε να ταράξει τα νερά στην ανοσο-ογκολογία αφορά έναν από τους πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμους καρκίνους, το προχωρημένο μεταστατικό μελάνωμα. Τα αποτελέσματα της πενταετούς παρακολούθησης από τη μελέτη Φάσης 3 CheckMate-067, που παρουσιάστηκαν στο Συνέδριο ESMO 2019, καταδεικνύουν βελτιωμένη συνολική επιβίωση με τον πρώτης γραμμής συνδυασμό του nivolumab με ipilimumab έναντι του ipilimumab ως μονοθεραπείας. Τα ποσοστά πενταετούς συνολικής επιβίωσης ήταν 52% για τον συνδυασμό nivolumab με ipilimumab, 44% για το nivolumab ως μονοθεραπεία και 26% για το ipilimumab ως μονοθεραπεία. Τα δεδομένα από τη μελέτη CheckMate-067 δημοσιεύτηκαν και στο ιατρικό περιοδικό «New England Journal of Medicin» που θεωρείται διεθνώς η βίβλος της ιατρικής.
Σχολιάζοντας τη μελέτη-ορόσημο, ο Arvin Yang, επικεφαλής ανάπτυξης στον τομέα του μελανώματος και των καρκίνων του ουρογεννητικού στη Bristol-Myers Squibb, επισήμανε:
«Η σταθερή μακροχρόνια αποτελεσματικότητα που διαπιστώθηκε με βάση τα πενταετή δεδομένα από τη μελέτη CheckMate-067 καταδεικνύει τη σπουδαιότητα της διπλής ανοσο-ογκολογικής θεραπείας. Καταγράφουμε συναρπαστική πρόοδο στην εκπλήρωση της αποστολής μας να αυξήσουμε σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης και να διατηρήσουμε την ποιότητα ζωής για τους ασθενείς με καρκίνο, που εμφανίζουν διάφορους τύπους όγκων». Τα ποσοστά των ασθενών που εμφάνισαν αντικειμενική ανταπόκριση παρέμειναν σταθερά στο 58% για τον συνδυασμό nivolumab με ipilimumab, στο 45% για το nivolumab ως μονοθεραπεία και στο 19% για το ipilimumab, ενώ το ποσοστό των ασθενών που εμφάνισε πλήρη ανταπόκριση συνέχισε να αυξάνεται.
Τα ποσοστά πλήρους ανταπόκρισης στα πέντε έτη ανέρχονται σε 22% για το nivolumab σε συνδυασμό με ipilimumab, σε 19% για το nivolumab ως μονοθεραπεία και σε 6% για το ipilimumab ως μονοθεραπεία. Επιπλέον, το ποσοστό των ασθενών που επιβίωσε, χωρίς να λαμβάνει θεραπεία, ήταν 74% στην ομάδα συνδυαστικής θεραπείας nivolumab με ipilimumab, 58% στην ομάδα του nivolumab ως μονοθεραπεία και 45% στην ομάδα του ipilimumab ως μονοθεραπεία. Το προφίλ ασφάλειας του συνδυασμού nivolumab με ipilimumab ήταν σε συμφωνία με προηγούμενα ευρήματα.
