Το βαθύτερο φαράγγι πάγου της Γης είναι ευάλωτο να λιώσει, λένε οι επιστήμονες.
Το φαράγγι Denman της Ανατολικής Ανταρκτικής είναι ο βαθύτερος παγετώνας της Γης, φτάνοντας στα 3.500 μέτρα κάτω από τη στάθμη της θάλασσας.
Αμερικανοί επιστήμονες ωστόσο αποκαλύπτουν σε μια νέα έκθεση ότι κινδυνεύει, λόγω της κλιματικής αλλαγής, να λιώσει.
Η απομάκρυνση και η εκλέπτυνση των τμημάτων του παγετώνα υποδηλώνουν ότι διαβρώνεται από την εισροή ζεστού νερού από τον ωκεανό.
Εάν ο παγετώνας αυτός λιώσει θα αυξηθεί η παγκόσμια επιφάνεια της θάλασσας κατά 1,5μ. Πόσο γρήγορα μπορεί να συμβεί αυτό; «Είναι δύσκολο να πούμε ότι, καθώς υπάρχουν πολλοί παράγοντες, για παράδειγμα, η στενότητα του καναλιού κατά μήκος του οποίου ο Denman υποχωρεί μπορεί να επιβραδύνει την υποχώρησή του», εξήγησε η Dr Virginia Brancato, από το Εργαστήριο Jet Propulsion της NASA, πρώην μελετητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Irvine (UCI).
«Προς το παρόν, είναι σημαντικό να συγκεντρωθούν περισσότερα δεδομένα και να παρακολουθείται στενά και πιο συχνά η μελλοντική εξέλιξη του παγετώνα», δήλωσε στο BBC News.
Το σχήμα του υπόβαθρου κάτω από τον Denman μπορεί να εξηγήσει την ασύμμετρη αυτή υποχώρηση.
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ως γνώμονα τις ακτές γύρω από τη Νεκρά Θάλασσα στη Μέση Ανατολή ως το χαμηλότερο ορατό ύψωμα επιφάνειας της γης, σε υψόμετρο περίπου 430 μέτρων. Αλλά η βάση του φαραγγιού που καταλαμβάνει ο Denman στην άκρη του φύλλου πάγου της Ανατολικής Ανταρκτικής φτάνει στην πραγματικότητα οκτώ φορές πιο βαθιά.
Αυτό μάλιστα, μόλις πρόσφατα καθιερώθηκε και κατέστησε τον Denman τόπο ανανεωμένου επιστημονικού ενδιαφέροντος.
Η dr. Brancato και οι συνεργάτες της χρησιμοποίησαν δορυφορικά δεδομένα με ραντάρ από το 1996 έως το 2018 για να δείξουν ότι υπήρξε έντονη υποχώρηση στη γείωση του παγετώνα. Αυτό είναι το σημείο όπου η ροή του πάγου ανεβαίνει και επιπλέει καθώς ρέει από τη γη και εισέρχεται στον ωκεανό.
Το σημείο αυτό, αυτή η συγκεκριμένη δηλαδή γραμμή, έχει αντιστραφεί 5-6 χλμ μέσα σε διάστημα 22 χρόνων.
Αυτό που είναι ενδιαφέρον για αυτή την αντιστροφή, ωστόσο, είναι ότι είναι ασύμμετρη, συμβαίνει σχεδόν σε ολόκληρη τη δυτική πλευρά του παγετώνα.
Ο λόγος, που οι επιστήμονες μπορούν τώρα να το επισημάνουν αυτό, είναι μια θαμμένη κορυφογραμμή κάτω από την ανατολική πλευρά, η οποία ασφαλίζει και προστατεύει εκείνη την πλευρά του παγετώνα.
Αντίθετα, η δυτική πλευρά παρουσιάζει μια στενή αλλά αξιόλογη ύφεση που επιτρέπει στον ζεστό ωκεάνιο νερό να διαβρώσει τη γείωση και να την ωθήσει αντίστροφα.
Αυτή είναι ενδεχομένως και η αχίλλειος πτέρνα του. Όσο περισσότερο έρχεται στην ενδοχώρα ο παγετώνας, τόσο πιο βαθιά εισχωρεί – πρόκειται για μία γεωμετρία που έχει αποδειχθεί ότι ευνοεί όλο και περισσότερο την τήξη. Εάν πολλά θερμά ωκεάνια ύδατα μπορούν να βρουν το δρόμο τους προς το μπροστινό μέρος του Denman, υπάρχει η ευκαιρία να λιώσει ο πάγος του σε σημαντικό βαθμό.
Ουσιαστικά ο Denman, έχει μια τεράστια «πάγια γλώσσα» που επιπλέει στον ωκεανό.
Το μεγαλύτερο μέρος της απώλειας πάγου στην Ανταρκτική συμβαίνει στα δυτικά της ηπείρου. Οι παγετώνες στην Ανατολική Ανταρκτική έχουν γενικά θεωρηθεί ως σταθεροί και ήσυχοι.
Το κλειδί μεταξύ αυτών είναι ο παγετώνας Totten, ένας κολοσσός που εξαντλείται με ρυθμό περίπου μισού μέτρου το χρόνο. Ωστόσο, ο ερευνητής της NASA και του UCI, κ. Eric Rignot, πιστεύει ότι ο Denman είναι ίσως ο πιο ευάλωτος από τους δύο.
Μιλώντας στο BBC News εξήγησε πως «Νομίζω ότι όσον αφορά τη γεωμετρία, ο Denman σε αντίθεση με τον Totten έχει 50 χιλιόμετρα σε πλαγιά προγραμματισμού, ένα στρώμα που ανεβαίνει προς τα πάνω, προτού να εισχωρήσει στα πολύ βαθιά».
Αυτό που λείπει σήμερα είναι καλύτερη πληροφόρηση σχετικά με την κίνηση του ζεστού νερού που προέρχεται από τον βαθύ ωκεανό. Για το φύλλο πάγου της δυτικής Ανταρκτικής (WAIS), έχει αποδειχθεί ότι υπάρχουν σαφείς διαδρομές για να ανέβει στην υφαλοκρηπίδα και να επιτεθεί στους παγετώνες.
Για τον Denman, αυτή είναι πραγματικά μια υπόθεση σήμερα. Οι πληροφορίες δείχνουν τις διαδρομές που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν τα ζεστά ύδατα, αλλά οι έρευνες πρέπει να είναι πολύ πιο εκτεταμένες.
Η Dr. Emma Smith, του Ινστιτούτου Alfred Wegener στη Γερμανία, σχολίασε πως «Πρέπει να κάνουμε περισσότερες παρατηρήσεις κάτω από τα στρώματα του πάγου και τα περιθώρια που αφήνει η Ανατολική Ανταρκτική.
Η κοινότητα των παγετώνων για κάποιο διάστημα εμφάνιζε την ανατολική πλευρά (EAIS) σχετικά σταθερή σε σύγκριση με την δυτική και δεν υπήρχε έντονη ανησυχία.
Αυτή η άποψη όμως μεταβάλλεται σιγά σιγά καθώς οι επιστήμονες αρχίσουν να βλέπουν την ευπάθεια ορισμένων περιοχών της EAIS και να κατανοούν περισσότερα για αλληλεπιδράσεις πάγου-ωκεανού στις περιοχές αυτές.
Με πληροφορίες του BBC
