Η πρώτη διερευνητική επαφή μετά τη διακοπή τους, μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ολοκληρώθηκε χτες στην Κωνσταντινούπολη και θα ακολουθήσει νέα στην Αθήνα.
Η είδηση είναι αυτή καθαυτή η συνάντηση γιατί στέλνει το μήνυμα του διαλόγου και περνάει τη λήψη των αποφάσεων στην πλευρά της πολιτικής και της διπλωματίας και όχι της έντασης και της απειλής πολέμου.
Τέτοιες επαφές έχουν γίνει δεκάδες χωρίς αποτέλεσμα εμφανές τουλάχιστον, η διακοπή τους όμως σε συνδυασμό με τις επιθετικές κινήσεις της Τουρκίας στη Μεσόγειο, δημιούργησαν νέες συνθήκες.
Το κρίσιμο θέμα που πρέπει να αντιμετωπίσουν Ελλάδα και Τουρκία σε αυτή τη φάση είναι αν επιθυμούν κατ’ αρχήν και καταρχάς την ειρηνική συμβίωση και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Σε δεύτερο επίπεδο μένει να αποφασίσουν αν υπάρχουν θέματα στα οποία μπορεί να εκδοθεί απόφαση από τη Χάγη που θα σημάνει και ένα νέο δρόμο για τις σχέσεις των δύο κρατών.
Υπάρχει χώρος για μία τέτοια διαδρομή συνεργασίας ή μήπως υπάρχει χώρος για να συνεχιστεί η αυτόνομη διαδρομή των δύο κρατών, χωρίς επίλυση των διαφορών τους.
Ας δούμε μία ιστορική αναφορά. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ από τη θέση του ως υπουργός Εξωτερικών, τέλη του ’50, αρχές του ’60, στην έξαρση του Ψυχρού Πολέμου, ηγήθηκε της προσπάθειας της Ελλάδας για μία βιώσιμη λύση στην Κύπρο έξω από την κυριαρχία του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά εντός των συσχετισμών του ΝΑΤΟ και χωρίς να διαταράσσεται η στρατηγική σχέση της χώρας με τις ΗΠΑ. Αυτό έφερε ως αποτέλεσμα τις συμφωνίες του Λονδίνου και τη διαπραγμάτευση με την Τουρκία που από τότε θεωρείται ισότιμος παίχτης των θεμάτων της περιοχής. Κατηγορήθηκε τότε ως προδότης κλπ.
Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας είχε αποτελέσματα όταν λάμβανε υπόψη τον διεθνή συσχετισμό δυνάμεων και έβρισκε χώρο να κινηθεί πιο προωθητικά για τα εθνικά της δίκαια.
Άλλες πλευρές αντίθετα πίστευαν και πιστεύουν ότι υπάρχει «χώρος» μόνο αν επιμείνεις και σταθείς ακίνητος στο μέγιστο των θέσεών σου. Μία τέτοια θέση όμως μπορεί να φέρει την χώρα σε τροχιά πολιτικής σύγκρουσης με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ που φαίνεται να δείχνουν την προτίμησή τους στις διαπραγματεύσεις σε αυτή τη φάση για τη Μεσόγειο.
Κατά τη γνώμη μου η Ελλάδα δεν έχει παρά ελάχιστο χρόνο να αναμένει, δεν έχει «χώρο» να διατηρήσει και να αναπτύξει την πολιτική της χωρίς να προχωρήσει και σε συμφωνία με την Τουρκία πάντα με βάση το διεθνές δίκαιο και τις αρχές της εξωτερικής της πολιτικής της.
Φαίνεται ότι η αλλαγή της διεθνούς κατάστασης μετά το 1989 και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου δείχνουν προς νέα δεδομένα πια και για την περιοχή μας.
Οι ειρηνικές λύσεις για τη Ν/Α Μεσόγειο και το Κυπριακό δεν μπορούν παρά να έρθουν μόνο μέσα από ευρεία συμφωνία όλων των πλευρών. Και οι ειρηνικές λύσεις είναι καλύτερες από τον πόλεμο.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
