Δεν έχουμε εξοικειωθεί με τον θάνατο κι ας φαίνεται κάτι τέτοιο από τις στατιστικές. Το ότι διαβάζουμε τους δείκτες της πανδημίας κάθε μέρα, δεν σημαίνει ότι συμφιλιωνόμαστε με τους αριθμούς των απωλειών. Κι ας είναι τόσο μεγάλοι στη χώρα μας ακόμα.
Σημαίνει περισσότερο ότι είναι προσωπική υπόθεση η απώλεια, ότι τη διαχειρίζονται στο εσωτερικό τους οι οικογένειες και ο κύκλος των φίλων. Αυτός ο εσωτερικός κύκλος της απώλειας είναι άλλωστε οικείος στην ελληνική περίπτωση. Ας σκεφτούμε πόσες χιλιάδες οικογένειες βιώνουν κάθε χρόνο τις απώλειες από τα τροχαία στους δρόμους, και βέβαια τις απώλειες από ασθένειες.
Αντίθετα μάλιστα από άλλες χώρες που οι άνθρωποι κρατάνε μία απόσταση από τις ζωές των άλλων και δίνουν μεγαλύτερο βάρος στην προστασία της ιδιωτικής ζωής, στην Ελλάδα έχουμε πάντα μία έγνοια για τον γείτονα, τον διπλανό. Και μας πονάει η απώλεια ακόμα και κάποιου μακρινού μας. Μπορεί να είμαστε ατομικιστές σε πολλές εκφάνσεις του κοινωνικού βίου, όμως εκφράζουμε πολύ συχνά και με πολλούς τρόπους το ενδιαφέρον μας για τον πάσχοντα, τον αδύναμο.
Κι αυτό εντέλει διασώζει ακόμα στα ελληνικά ήθη, ένα δέος μπροστά στον θάνατο. Δεν εξοικειωνόμαστε με τις απώλειες, δεν τις θεωρούμε φυσικές και εύλογες. Κι αυτό είναι που μας κάνει πολλές φορές να εκδηλώνουμε κύματα αλληλεγγύης και προσφοράς. Μακάρι να κρατήσουμε αυτές τις προσωπικές μας συμπεριφορές υπεράσπισης της ζωής και να τις κάνουμε και πιο συλλογικές.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
