Όλη η Ευρώπη αναζητά σήμερα λύσεις για τα κορυφαία προβλήματα που έχουν ενσκύψει μετά και τη ρώσικη εισβολή στην Ουκρανία και τις επιπτώσεις που έχει ο πόλεμος- και όχι μόνο- στις οικονομίες. Η αντίδραση της ΕΕ στην πανδημία, τουλάχιστον μετά το πρώτο σοκ, θεωρείται ότι δείχνει μία κατεύθυνση.
Όλη η πολιτικοποιημένη και ορθολογική Ευρώπη σήμερα ζητά στην ουσία ένα νέο “Ταμείο Ανάκαμψης” για την αντιμετώπιση των συνεπειών του πολέμου και τις μεγάλες αλλαγές που συντελούνται
Ζητά δηλαδή ένα ευρωομόλογο, μία κοινή απάντηση, από ένα κοινό ταμείο, μια απάντηση στις ανεξέλεγκτες αγορές και την καταστροφική τους πολιτική που δεν εγγυάται την έξοδο από τη νέα κρίση. Αλλά ακόμα και οι “αγορές”, καλοβλέπουν το δημόσιο χρήμα της ΕΕ και σχεδιάζουν έτσι τα έργα τους ώστε να απορροφήσουν το μεγαλύτερο μέρος των ευρωπαϊκών επενδυτικών κεφαλαίων. Ποιος δεν θέλει δωρεάν χρήμα.
Αλλά ας μην κάνουμε ότι ξεχνάμε το πολιτικό ζήτημα. Πριν από μόλις 10 χρόνια, η πρόταση της αριστεράς και του προοδευτικού πολιτικού κόσμου για ένα ευρωομόλογο, υπέρ της κοινής αντιμετώπισης της κρίσης και κυρίως υπέρ του Νότου που πλήττονταν, συναντούσε ακόμα και τη χλεύη των κυρίαρχων στην ΕΕ, ενώ στην Ελλάδα παρατηρήθηκε ακόμα και το φαινόμενο ισχυρά τμήματα του πολιτικού συστήματος να ταυτίζονται πλήρως με την πολιτική Σόιμπλε, τη γερμανική πολιτική που σήμερα πολλοί στην ΕΕ θέλουν να την ξεχάσουν τελείως. Ούτε καν η λέξη «λιτότητα» δεν ακούγεται πια- αν και προφανώς κάποιοι θα είναι έτοιμοι να επαναφέρουν την επόμενη μέρα, νέες περιοριστικές πολιτικές για το καλό της «σταθερότητας».
Διαλύοντας όμως την κοινωνική συνοχή, χτυπώντας τον κόσμο της εργασίας και μειώνοντας τις προοπτικές της ευρωπαϊκής σύγκλισης των περιφερειών, όπως έκανε κατ’ ουσίαν, εκείνη η γερμανική- ευρωπαϊκή πολιτική στη μεγάλη κρίση, κόντρα στη μεγάλη παράδοση αλληλεγγύης που οικοδόμησε μεταπολεμικά την ενωμένη Ευρώπη, σήμερα αντιμετωπίζεις ακόμα μεγαλύτερη δυσπιστία και απομάκρυνση από την πολιτική. Κι αυτό ίσως να είναι το μικρότερο μόνο πρόβλημα.
Οι πολιτικές της ΕΕ το 2010-2015 έθρεψαν τελικά τον λαϊκισμό και την αντιπολιτική και μείωσαν την ισχύ της ευρωπαϊκής ηγεσίας στους γεωπολιτικούς συσχετισμούς. Γιατί μόνο οι ισχυρές δημοκρατίες και η συμμετοχή των πολιτών ισχυροποιούν τις ηγεσίες. Σώθηκαν ίσως οι τράπεζες και οι πολυεθνικές, για να ανακαλύψουμε μόλις σήμερα όμως ότι “κάπου πρέπει να μπει ένα μέτρο στη δύναμή τους” ή ότι το ενεργειακό μέλλον της ΕΕ ανήκει στις ΗΠΑ. Οι αγορές ξέρουν πάντα να δείχνουν τα δόντια τους.
Η οικονομική πολιτική του 2010-2015 απέτυχε πάντως να αλλάξει τη μεγάλη εικόνα και να κάνει ισχυρή την ΕΕ. Και τώρα, όλοι ψάχνουν εναγώνια λύσεις στις παλιές σοσιαλιστικές πολιτικές αναδιανομής. Μήπως όμως είναι πολύ αργά όμως και πολύ λίγο; Ας ελπίσουμε προς όχι.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
